kuti

Skrifborð fæst gefins á Skrifstofu stéttarfélaganna. Áhugasamir hafi samband við skrifstofuna.

Sama hvar komið er á fólk ekki til orð yfir ummælum tveggja formanna stéttarfélaga í fjölmiðlum síðustu daga í garð annarra forystumanna innan hreyfingarinnar, það er Bárunnar á Selfossi og Öldunnar á Sauðarkróki. Formennirnir sem ekki eru beint þekktir fyrir mikla sigra í réttindabaráttu verkafólks hafa hins vegar skotist fram á sjónarsviðið með skítkast í garð félaga sinna innan hreyfingarinnar. Þeim hefur tekist að koma sínum svívirðingum vel á framfæri sem andstæðingar verkalýðshreyfingarinnar kunna að sjálfsögðu vel að meta og hafa hampað þeim í fjölmiðlum. Eðlilega er mörgum formönnum innan Alþýðusambands Íslands brugðið við lýsingar sem þessar, það er að ofbeldismenning hafi tekið yfir verkalýðshreyfinguna og hópur fólks hafi komist til valda innan hreyfingarinnar með of­forsi og ein­eltis­til­burðum. Gárungarnir halda því fram að formennirnir tveir rauli saman lagið með Bubba Morthens; „Ekki benda á mig.“ Að sjálfsögðu ættu viðkomandi formenn að hafa vit á því að skammast sínn fyrir ummæli sem þessi í garð annarra forystumanna innan hreyfingarinnar. Verkafólk á Íslandi þarf ekki á svona umræðu að halda í aðdraganda kjarasamninga. Til viðbótar má geta þess að í Fréttablaðinu í dag vísar Vilhjálmur Birgisson, formaður Starfsgreinasambandsins, á bug ásökunum Halldóru Sveinsdóttur, formanns Bárunnar stéttarfélags og 2. varaforseta ASÍ, um of beldi og einelti innan verkalýðshreyfingarinnar af hans hálfu og formanna VR og Eflingar. „Hún hefur verið hluti valdaklíkunnar sem hefur stýrt ASÍ langa hríð og reynt að þagga niður alla umræðu. Við höfum verið á öndverðum meiði um lífeyrissjóðakerfið, verðtrygginguna og SALEK,“ segir Vilhjálmur. Hann segir eðlilegt að tekist sé á um markmið og leiðir innan verkalýðshreyfingarinnar. Í 100 ára sögu hreyfingarinnar sé hefð fyrir slíkum átökum. „Ég hét því þegar ég var kjörinn formaður Starfsgreinasambandsins að lítil lokuð klíka skyldi ekki fá að ráða öllu áfram,“ segir Vilhjálmur og bætir því við að ástæðan fyrir upphlaupi Halldóru nú sé að valdahlutföllin í verkalýðshreyfingunni séu að breytast. Vilhjálmur frábiður sér ávirðingar hennar um of beldi og einelti og rifjar upp hótanir um að slökkt yrði á hljóðnema hans þegar hann gerði grein fyrir tillögum í ræðustól á ASÍ-þingi fyrir nokkrum árum. Vilhjálmur gefur lítið fyrir gagnrýni Halldóru á að í viðtali á Bylgjunni í kjölfar afsagnar Drífu Snædal hafi hann ekki haft umboð til að tala í nafni Starfsgreinasambandsins. Hann hafi vitaskuld verið að tala sem einstaklingur, líka þegar hann nefndi þau Ragnar Þór og Sólveigu Önnu sem möguleg í embætti forseta ASÍ. „Halldóra Sveinsdóttir barðist gegn kjöri mínu sem formanns Starfsgreinasambandsins. Niðurstaða lýðræðislegrar kosningar var hins vegar skýr og ég mun sitja sem formaður á meðan ég hef lýðræðislegt umboð til þess,“ segir Vilhjálmur Birgisson og bætir því við að það skjóti skökku við að Halldóra, sem áður hafi sagt opinberun ágreinings innan verkalýðshreyfingarinnar vera vatn á myllu andstæðinga hennar, standi nú sjálf fyrir upphlaupum og svívirðingum í sinn garð og fleiri. „Þetta snýst um völd og ekkert annað. Hún hefur óhikað tekið þátt í jaðarsetningu annarra en óttast nú að verða jaðarsett sjálf.“

Formenn og varaformenn Framsýnar og Verkalýðsfélags Þórshafnar funduðu á dögunum á Þórshöfn um áframhaldandi samstarf að verkalýðsmálum sem verið hefur til mikillar fyrirmyndar. Fundurinn fór vel fram. Mikill áhugi er innan beggja  félaga að viðhalda því góða samstarfi sem verið hefur meðal félaganna undanfarin ár. Til fróðleiks má geta þess að Aneta Potrykus var kosin formaður VÞ á aðalfundi félagsins í vor. Aneta, sem er pólsk að uppruna, hefur búið ásamt fjölskyldu minni á Íslandi í 14 ár og er í dag búsett á Þórshöfn ásamt eiginmanni sínum og sex börnum. Aneta tók að fullu við rekstri skrifstofu Verkalýðsfélags Þórshafnar í júní 2019. Hún er BS-próf í stjórnmálafræði og opinberri stjórnsýslu frá háskólanum í Lodz í Póllandi. Aneta starfaði áður hjá Sparisjóði Þórshafnar og hjá Landsbankanum á Þórshöfn en hún hefur einnig unnið við ýmis afgreiðslustörf í gegnum tíðina. Með henni á myndinni eru Aðalsteinn Árni og Ósk Helgadóttir frá Framsýn og Svala Sævarsdóttir frá Verkalýðsfélagi Þórshafnar.

Í Morgunblaðinu í dag er viðtal við formann Framsýnar, Aðalstein Árna Baldursson, vegna afsagnar forseta ASÍ. Hann segir tíðindin hafa komið á óvart. „Hins vegar hefur legið fyrir að Drífa hefur ekki notið trausts hjá hluta hreyfingarinnar og hjá stóru félögunum. Hún tapaði klefanum. Þarna er verið að tala um einhverjar blokkamyndanir en menn hefðu kannski mátt vinna í því að reyna að sameina þessar blokkir,“ segir Aðalsteinn.

Kveður hann nokkuð hafa skort á átak á þeim vettvangi enda þekki hann söguna vel. „Gegnum tíðina hafa verið alls konar víg fram og til baka, ég kannast vel við það sjálfur, þessi armur sem er að gefa eftir núna hefur sótt á mann gegnum tíðina svo þetta er ekkert nýtt,“ heldur formaðurinn áfram.

„Það þarf að laga til í hreyfingunni og það þarf að koma á kraftmeiri og betri verkalýðshreyfingu. Við skulum ekki gleyma því að einir merkilegustu samningar sem hafa verið gerðir síðan þjóðarsáttarsamningarnir 1990 voru lífskjarasamningarnir síðast þar sem verkalýðshreyfingin, Samtök atvinnulífsins, Seðlabankinn og stjórnvöld settust við sama hringborðið og töluðu sig niður á niðurstöðu. Þeir samningar fleyttu okkur býsna vel áfram fram til dagsins í dag. Ef þessir aðilar setjast niður aftur og semja er ég ekkert að óttast að ekki verði samið um framhald á lífskjarasamningunum öllum til hagsbóta,“ segir Aðalsteinn og bætir því við að brýnt sé að þjóðin beiti þeim tækjum sem hún hafi til að tryggja kaupmátt launa og berjast gegn verðbólgu. „Við eigum bara að nota þessi tæki. Það er bara brandari að tala um að það sé ekki svigrúm þegar við sjáum methagnað úti um allt í þjóðfélaginu,“ segir formaður Framsýnar að lokum.

 

Ég hef ákveðið að segja af mér embætti forseta Alþýðusambands Íslands og þeim trúnaðarstöðum sem ég hef gegnt sem forseti. Fyrir því eru nokkrar ástæður. Þing ASÍ er í byrjun október og ég þurfti að gera það upp við mig hvort ég gæfi áfram kost á mér. Þegar ég hugsaði málið varð niðurstaða mín sú að ég treysti mér ekki til að starfa áfram yrði ég til þess kjörin og af því leiddi að það væri skynsamlegt í ljósi kjaraviðræðna og undirbúning þingsins að hætta sem fyrst. Ég veit að ég nýt mikils stuðnings félaga og í samfélaginu og fyrir það er ég þakklát. Það eru hins vegar samskipti við ýmsa kjörna fulltrúa innan sambandsins og sú blokkamyndun sem þar hefur átt sér stað sem gera mér það ókleift að starfa áfram sem forseti ASÍ.

Ég hef ekki vílað fyrir mér að taka slaginn fyrir launafólk gagnvart stjórnvöldum eða atvinnurekendum enda er það hluti af því að vera í verkalýðsbaráttu. Átök innan ASÍ hafa hins vegar verið óbærileg og dregið úr vinnugleði og baráttuanda. Þegar við bætast ákvarðanir og áherslur einstakra stéttarfélaga sem fara þvert gegn minni sannfæringu er ljóst að mér er ekki til setunnar boðið. Ég treysti mér ekki til að vinna með fólki sem ég á ekki samleið með í baráttunni. Og ég hef sem forseti verið í þeirri stöðu sem ég ætlaði mér aldrei; að telja mig ekki eiga annars kost en að gagnrýna stjórnarákvarðanir og formenn stærstu stéttarfélaga innan ASÍ. Þegar stjórn Eflingar stóð fyrir hópuppsögn á skrifstofu félagsins sá ég mig knúna til að mótmæla þeim, enda hefur verkalýðshreyfingin barist gegn hópuppsögnum í tímans rás. Ég þurfti einnig að bregðast við linnulausri, en óljósri gagnrýni formanns VR á mín störf. Dæmin eru fleiri og það sem fólk leyfir sér í samskiptum hvert við annað innan hreyfingarinnar er henni ekki til framdráttar og félögum ekki til hagsbóta.

Verkalýðshreyfingin er ein merkilegasta mannréttindahreyfing heims og hjarta mitt hefur slegið þar og mun gera það áfram. Ég get hins vegar ekki sinnt störfum mínum lengur sem forseti ASÍ. Þá er hreinlegast að segja þetta gott. Og til að taka af allan vafa er þetta ekki hluti af einhverri stærri fléttu, ég einfaldlega hverf af þessum vettvangi án þess að hyggja á endurkomu.

Stuðningsfólki mínu þakka ég af öllu hjarta og bið um skilning á þessari ákvörðun.

Drífa Snædal
10. ágúst 2022

Þing Alþýðusambands Norðurlands verður haldið að Illugastöðum í Fnjóskadal 29. og 30. september 2022 (fimmtudagur til föstudags). Gert er ráð fyrir að á þinginu fari fram umræður um samvinnu og samstarf Alþýðusambands Norðurlands við Orlofsbyggðina á Illugastöðum auk annarra málefna sem snerta félagsmenn aðildarfélaganna á vinnumarkaði. Framsýn á rétt á 16 fulltrúum á þingið en samtals hafa 100 fulltrúar frá aðildafélögum sambandsins á Norðurlandi seturétt á þinginu.

Hafi félagsmenn Framsýnar á vinnumarkaði áhuga fyrir því að vera fulltrúar félagsins á þinginu eru þeir vinsamlegast beðnir um að hafa samband við formann Framsýnar. Netfangið er kuti@framsyn.is. Boðið verður upp á fría gistingu og ferðir á þingstað. Verði menn fyrir vinnutapi greiðir Framsýn viðkomandi þingfulltrúa vinnutapið.

Innan Framsýnar stéttarfélags er starfandi ungliðaráð sem skipað er til eins árs í senn. Skipun í ráðið fer fram á fundi stjórnar- og trúnaðarráðs félagsins í október á hverju ári.

Ungliðaráðið skal skipað fjórum félagsmönnum á aldrinum 16-35 ára. Stjórnin skiptir sjálf með sér verkum formanns, ritara og tveggja meðstjórnenda. Leitast skal við að kynjaskiptingin sé jöfn í ráðinu. Núverandi formaður er Guðmunda Steina Jósefsdóttir.

Ungliðaráðið starfar innan Framsýnar undir heitinu FRAMSÝN-UNG.

Ungliðaráðið starfar náið með stjórn og trúnaðarráði Framsýnar að þeim málefnum sem aðilar ákveða að vinna að hverju sinni með sérstaka áherslu á málefni ungs fólks. Það er að tryggja að hugað sé að stöðu og hagsmunum ungs launafólks í stefnu verkalýðshreyfingarinnar og að rödd unga fólksins heyrist í starfi og stefnumótun Framsýnar. Þá er ungliðaráðið jafnframt tengiliður Framsýnar við starf ungliða á vettvangi ASÍ og landssambanda þeirra á hverjum tíma. Um er að ræða lifandi og fræðandi starf fyrir ungt og áhugasamt fólk sem vill leggja sitt að mörkum til að gera heiminn betri fyrir komandi kynslóðir. Þeir sem eru tilbúnir að taka þátt í þessu gefandi starfi er bent á að senda skilaboð á netfangið kuti@framsyn.is.

Albertína Friðbjörg Elíasdóttir nýráðin framkvæmdastjóri SSNE leit við á Skrifstofu stéttarfélaganna fyrir helgina. Tilefnið var að funda óformlega með formanni Framsýnar um málefni Samtaka sveitarfélaga og atvinnuþróunar á Norðurlandi eystra, skammstafað SSNE. Samtökin urðu til við sameiningu Atvinnuþróunarfélags Eyjafjarðar, Atvinnuþróunarfélags Þingeyinga og Eyþings. Eins og kunnugt er gerði Framsýn alvarlegar athugasemdir við sameininguna sem félagið taldi ekki vera til hagsbóta fyrir Þingeyinga. Sú afstaða hefur ekki breyst enda var starfsemi Atvinnuþrónarfélags Þingeyinga öflug fyrir sameininguna. Á fundinum kom fram fullur vilji til að vinna saman að hagmunamálum svæðisins er tengist atvinnu- og byggðamálum. Nokkrar hugmyndir þess efnis voru til umræðu sem ákveðið var að þróa frekar.

Þann 15. júní samþykkti Alþingi frumvarp um breytingar á lögum um skyldutryggingar lífeyrisréttinda og starfsemi lífeyrissjóða.

Alþingi lögfesti að lágmarksiðgjald til lífeyrissjóðs fari úr 12% í 15,5% til samræmis við hækkun í samningi ASÍ og SA frá í janúar 2016. Samhliða hækkun lágmarksiðgjalds er hækkun lágmarkstryggingaverndar lögfest að hún verði 72% meðalævitekna miðað við 40 ára inngreiðslutíma fyrir þá sem leggja allan skyldusparnað í samtryggingu. Meðfram hækkun iðgjalds 2016 var samkomulag um að sjóðsfélögum byðist að leggja 3,5% hækkun iðgjalds í séreign kallaða tilgreind séreign. Með samþykkt frumvarpsins eru ákvæði um tilgreinda séreign einnig lögfest.

Samþykkt frumvarpsins skýrir og tekur á misjöfnu samspili lífeyrissparnaðarforma gagnvart almannatryggingum. Skýrt er nú kveðið á um í lögum að litið er til allra tegunda lífeyrissparnaðar við útreikning greiðslna almannatrygginga annarra en 4% viðbótarlífeyrissparnaðar launamanns og 2% mótframlags launagreiðanda.
Þá fylgir lagasetningunni breyting á lögum um stuðning til kaupa á fyrstu íbúð þannig að nýta má tilgreinda séreign til kaupa á fyrstu fasteign að ákveðnum skilyrðum uppfylltum.

Stóru aðilar vinnumarkaðarins, Alþýðusamband Íslands og Samtök Atvinnulífsins, lögðu áherslu á að þær breytingar á lögum sem fælust í frumvarpinu yrðu að lögum. Birtist það í því að samtökin skiluðu sameiginlegum umsögnum bæði við drög þess í samráðsgátt stjórnvalda og við frumvarpið til Alþingis. Um drögin sögðu samtökin þau vera tímabæran áfanga í framkvæmd og efndum á yfirlýsingu stjórnvalda í tengslum við Lífskjarasamninginn. Þá kom fram að efni þeirrar yfirlýsingar, útfærð í frumvarpsdrögunum, væru nauðsynlegur liður í því að ljúka samræmingu lífeyrisréttinda á öllum vinnumarkaðnum. Samningsaðilar, ASÍ og SA, treystu á að stjórnvöld veittu mikilvægustu þáttum kjarasamnings aðila um lífeyrismál frá 2016 lagastoð, einkum ákvæðum um lágmarksiðgjald og aukinn sveigjanleika, en það hefur dregist úr hófi fram.

Í frumvarpinu lagt fyrir Alþingi voru breytingar sem voru viðbrögð stjórnvalda við athugasemdum við fyrri drög að frumvarpi frá aðstandendum lífeyrissjóða utan samningssviðs ASÍ og SA. Í umsögn ASÍ og SA sagði að sú málamiðlun sem í breytingunum fælist gengi mjög langt og vonuðust samtökin til þannig væri tryggður víðtækur stuðning við frumvarpið. Samtökin áréttuðu mikilvægi þess að frumvarpið yrði að lögum með því að standa sameiginlega að baki frumvarpinu og hvöttu Alþingi eindregið til þess að frumvarpið yrði að lögum.

Enn eiga mörg stéttarfélög ósamið og eiga því ekki aðild að samkomulaginu.

Hilmar Harðarson,

Formaður Samiðnar og lífeyrisnefndar ASÍ

PCC BakkiSilicon hefur hlotið jafnlaunavottun Jafnréttisstofu og samhliða því innleitt jafnlaunakerfi sem nær til allra starfsmanna og inniheldur jafnréttisáætlun sem jafnlaunastefnan byggist á. Tilgangur PCC BakkiSilicon með jafnlaunakerfinu er að tryggja jafnrétti og jafna stöðu starfsfólks óháð kyni innan fyrirtækisins. Markmiðið er að nýta hæfni, krafta og kunnáttu starfsmanna til fulls án þess að kynbundinn mismunur eigi sér stað. Með jafnréttisáætluninni eru stjórnendur og aðrir starfsmenn jafnframt minntir á mikilvægi þess að allir fái notið sín án tillits til kynferðis, trúarbragða, skoðana, þjóðernis, kynþáttar, kynhneigðar, aldurs og stöðu að öðru leiti og að nýta beri til jafns þá auðlegð sem felst í menntun, reynslu og viðhorfum fólks óháð kyni.

Það þarf ekki að koma á óvart að Samtök fyrirtækja í sjávarútvegi (SFS) grípi til varna þegar við horfum enn og aftur upp á frekari samþjöppun í sjávarútvegi nú þegar Síldarvinnslan hefur eignast sjávarútvegsfyrirtækið Vísi hf. í Grindavík, sem áður hafði komist yfir nokkur öflug sjávarútvegsfyrirtæki á landsbyggðinni. Fyrirtæki sem voru máttarstólpar í viðkomandi byggðarlögum, ég nefni Húsavík, Þingeyri og Djúpavog. Loforð Vísismanna um að efla staðina með kaupum á aflaheimildum og vinnslum dugðu skammt og eru efni í aðra grein, enda mikil sorgarsaga. Því miður á þetta ekki bara við um sjávarútvegsfyrirtækið Vísi hf. í Grindavík. Önnur stór sjávarútvegsfyrirtæki hafa leikið þennan sama leik í gegnum tíðina í skjóli stjórnmálamanna og aðgengis að óheftu fjármagni í bankakerfinu, afleiðingarnar liggja fyrir með tilheyrandi byggðaröskun víða um land. Rétt er að taka fram að samkvæmt fréttum eru kaupin á Vísi gerð með fyr­ir­vara um samþykkt hlut­hafa Síld­ar­vinnsl­unn­ar og Sam­keppn­is­eft­ir­lits­ins.

Þegar Vísir hf. komst yfir Fiskiðjusamlag Húsavíkur á sínum tíma var unnið þar úr um 3.000 tonnum af bolfiski og 8.000 tonnum af rækju. Veiðiheimildir voru um 2.000 þorskígildistonn.  Starfsmenn voru um 120 fyrir utan tengda starfsemi. Útgerð og vinnslu á þessum þremur stöðum á vegum Vísis hf. var nokkrum árum síðar hætt sbr. Húsavík og kvótinn fluttur suður til Grindavíkur árið 2014. Starfsfólkinu var boðið að fylgja með, sem fjölmargir þáðu enda beið þeirra flestra ekkert annað en atvinnuleysi. Boðið var upp á sætaferðir og húsnæði í Grindavík. Á Alþingi var talað um stórkostlegustu hreppaflutninga síðari tíma þar sem stjórnarandstaðan mótmælti þessum gjörningi hástöfum.

Upp í hugann koma líka átökin sem urðu fyrir nokkrum árum innan bæjarstjórnar Grindavíkur við söluna á línuveiðibátnum Sandfelli SU 75 ásamt sölu á veiðiheimildum frá Grindavík til Loðnuvinnslunnar á Fáskrúðsfirði. Einn af eigendum Vísis hf. sem þá var bæjarfulltrúi í Grindavík og jafnframt þingmaður Framsóknar fór mjög hörðum orðum um söluna á aflaheimildum úr plássinu. Í fréttum kom fram að það hefði soðið upp úr á fundinum og bæjarfulltrúinn hefði sakað aðra bæjarfulltrúa um ábyrgðar- og dómgreindarleysi, störf myndu tapast og fólk væri farið að tala um að flytja úr bænum.  Á þessum tíma deildi ég þessum áhyggjum með bæjarfulltrúanum enda alltaf slæmt að missa veiðiheimildir úr byggðarlögum, ekki síst þar sem atvinnulífið er frekar einhæft fyrir. Bæjarfulltrúinn hafði hins vegar engar áhyggjur af þeim byggðarlögum sem urðu af fiskiveiðiheimildum vegna ákvörðunar Vísis hf. um að leggja niður starfsemina og flytja heimildirnar til Grindavíkur. Hann virðist heldur ekki hafa miklar áhyggjur af stöðunni í Grindavík nú þegar fyrirtæki í hans eigu hefur selt reksturinn og þar með veiðiheimildirnar úr bænum austur á firði. Getur verið að milljarðarnir sem renna í vasa hans við söluna á fjölskyldufyrirtækinu Vísi hf. orsaki þetta skoðanaleysi?

Vonandi fer ekki svo að útgerð og fiskvinnsla í Grindavík beri skarðan hlut frá borði við þessi vistaskipti á veiðiheimilum frá útgerðarbænum austur á firði. Ég geri hins vegar ekkert með yfirlýsingar framkvæmdastjóra Síldarvinnslunnar sem hefur lofað því að áfram verði rekinn öflugur sjávarútvegur frá Grindavík á vegum fyrirtækisins. Rifjum upp frétt frá árinu 1997 úr því ágæta blaði Bæjarins besta á Ísafirði; „Ísfirðingar og Vestfirðingar virðast þó ekki þurfa að óttast að Guðbjörgin hverfi til nýrra lendna því bæði Samherjamenn og Hrannarmenn hafa keppst við að lýsa yfir að Guðbjörg verði áfram gerð út frá Ísafirði og með sömu áhöfn“.  Hvernig fór, er Guggan gul í dag?

Vissulega er fólki um land allt misboðið hvernig fámennur en valdamikill hópur í þjóðfélaginu getur ráðskast með fiskveiðikvótann sem er þjóðareign. Því miður er ekki að sjá að stjórnmálamenn hafi burði eða kjark til að takast á við þetta stóra mein í íslensku samfélagi þar sem margir þeirra eru flæktir í málið með einum eða öðrum hætti sem er miður. Hugsanlega er málið hreinlega tapað.

Í upphafi greinarinnar vitna ég í viðbrögð Samtaka fyrirtækja í sjávarútvegi við umræðunni um söluna á Vísi hf. Framkvæmdastjóri SFS taldi sig knúna til að bregðast við umræðunni á dögunum með grein sem ber yfirskriftina; „Yfirráð í sjávarútvegi – hver er reglan?“. Þar er komið inn á söluna og umræðuna um yfirráð og tengsl aðila í sjávarútvegi auk þess sem fjallað er um ávinninginn af núverandi fiskveiðistjórnunarkerfi. Því miður eins og oft áður er sannleikurinn ekki alltaf hafður með í skríninu þegar forsvarsmenn sjávarútvegsins ryðjast fram á ritvöllinn með sinn gegndarlausa áróður. Í greininni er fullyrt að laun í fiskvinnslu á Íslandi séu hærri en meðallaun í landinu og þau hæstu í heiminum. Sem fyrrverandi fiskvinnslumaður og núverandi talsmaður þeirra sem formaður í stéttarfélagi verkafólks verður manni hreinlega misboðið að sitja undir svona áróðri, þrátt fyrir að vera vanur ýmsu frá þessum samtökum.  Reiknimeistarar SFS þurfa greinilega á endurmenntunarnámskeiði að halda varðandi útreikning á kjörum fiskvinnslufólks. Ég hef þegar óskað eftir því að samtökin leggi fram gögn máli sínu til stuðnings. Bæði hvað varðar samanburðartölur um launakjör á Íslandi og eins á launakjörum fiskvinnslufólks milli landa þar sem SFS fullyrðir að launakjör fiskvinnslufólks á Íslandi séu þau bestu í heimi. Ég sem formaður í stéttarfélagi ætti að gleðjast yfir því enda væri fullyrðingin um ofurlaun fiskvinnslufólks byggð á rökum. En þar sem hún er byggð á sandi er ekki yfir neinu að gleðjast.

Þegar rýnt er í tölfræði Hagstofunnar, sem heldur utan um þessar upplýsingar, má sjá það rétta í málinu. Laun í fiskvinnslu eru ekki hærri en meðallaun á Íslandi. Á árinu 2021, voru meðallaun fullvinnandi í fiskvinnslu kr. 611.000,- ef miðað er við heildarlaun. Meðal heildarlaun á vinnumarkaði voru á sama tímabili kr. 823.000,-. Fyrir almenna vinnumarkaðinn er meðaltalið kr. 808.000,- á mánuði en hæst hjá ríkisstarfsmönnum þar sem það er kr. 903.000,-. Með heildarlaunum er átt við öll laun einstaklinga, þ.m.t. regluleg laun, auk álags, bónusa og yfirvinnu ásamt óreglulegum greiðslum s.s. orlofs- og desemberuppbót, eingreiðslur, ákvæðisgreiður og uppgjörs vegna uppmælinga. Hafa ber í huga að á bak við laun fiskvinnslufólks eru fleiri vinnustundir en gengur og gerist á vinnumarkaði. Greiddar stundir voru þannig 195 að meðaltali á mánuði hjá fiskvinnslufólki borið saman við 177 stundir að jafnaði á vinnumarkaði. Munurinn er því meiri ef skoðað er meðaltímakaup.

Það stendur ekki á mér að eiga gott samtal við forsvarsmenn SFS í komandi kjaraviðræðum  um að tryggja fiskvinnslufólki á Íslandi bestu launakjör sem þekkjast í þessari atvinnugrein í heiminum og að kjör fiskvinnslufólks komist yfir meðallaun á Íslandi. Ég efast ekki um að samtökin vilji standa við stóru orðin um að þetta sé raunveruleikinn sem við búum við í dag. Það sem styrkir okkur í þeirri trú að þetta geti gengið eftir, eru fullyrðingar SFS um að sjávarútvegur á Íslandi sé sá arðsamasti í heimi sem ber að gleðjast yfir. Í ljósi þess, látum verkin tala og tryggjum fiskvinnslufólki mannsæmandi laun. Til fróðleiks má geta þess að föst mánaðarlaun hjá fiskvinnslufólki á Íslandi eru á bilinu kr. 370.000 upp í kr. 387.000,- samkvæmt gildandi launatöflum aðila vinnumarkaðarins. Launatöflurnar eru aðgengilegar á netinu. Skyldu reiknimeistarar SFS vita af því?

Höfundur er formaður Framsýnar stéttarfélags

 

 

 

Föstudaginn 5. ágúst kl. 14:30 standa heildarsamtök launafólks að viðburði í Veröld – Húsi Vigdísar þar sem rannsókn á kjörum hinsegin fólks á íslenskum vinnumarkaði verður kynnt. Rannsóknin er fyrsta sinnar tegundar á Íslandi og er viðburðurinn hluti af dagskrá hinsegin daga, en þeim lýkur með gleðigöngu á laugardag. Áherslur verkalýðshreyfingarinnar verða kynntar auk þess sem niðurstöðurnar verða ræddar í pallborði. Hægt verður að fylgjast með viðburðinum í streymi á visi.is. Stéttarfélögin í Þingeyjarsýslum s.s. Framsýn hvetja sem flest til þess að mæta og taka þátt eða fylgjast með steyminu á visi.is.

Ekki síst í ljósi veðurfarsins sem verið hefur verið á Íslandi í sumar, sem hefur reyndar verið ömurlegt, er áhugavert að lesa frétt á dv.is um kröfur erlendra stéttarfélaga um hámarkshita við vinnu.

Evrópsk stéttarfélög hvetja Framkvæmdastjórn ESB til að setja reglur um hámarkshita sem fólk má vinna í utandyra. Hvatning stéttarfélaganna kemur eftir að þrír verkamenn létust við störf í Madrid í nýafstaðinni hitabylgju. Nú þegar er löggjöf í gildi í nokkrum ESB-ríkjum sem takmarkar vinnu fólks í miklum hita en mikill munur er á við hvaða hitastig er miðað. Samkvæmt rannsókn greiningarstofnunarinnar Eurofound vinna 23% allra verkamanna í ESB í miklum hita í um fjórðung af vinnutíma sínum. Í landbúnaði er hlutfallið 36% og í byggingarvinnu 38%.

Rannsóknir hafa sýnt fram á tengsl hás hita og krónískra þjáninga sem og aukinnar hættu á vinnuslysum.

Claes-Mikael Stahl, vararitari samtaka evrópskra stéttarfélaga (ETUC), segir að verkamenn séu í framlínu loftslagsbreytinganna dag hvern og þeir hafi þörf fyrir vernd sem passi við þá vaxandi hættu sem öfgahitar valdi.

Væntanlega er langt í það að íslensk verkalýðshreyfing telji ástæðu til að taka undir með félögum sínum í Evrópu um að settar verði reglur um vinnu þeirra sem vinna utan dyra í miklum hita.

Framsýn óskar félögum sínum og verslunarfólki um land allt til hamingju með frídag verslunarmanna. Við minnum á að þetta er stórhátíðardagur og ber að greiða fyrir vinnu samkvæmt því.

Þegar Samtök atvinnulífsins og Starfsgreinasamband Íslands gerðu síðustu kjarasamninga var gengið frá bókun um leigu húsnæðis í tengslum við ráðningarsamninga starfsfólks í ferðaþjónustu. Með ákvæðinu átti að tryggja betur öryggi starfsmanna við þessar aðstæður. Fjallað er um málið á dv.is og vitnað í formann Framsýnar.

https://www.dv.is/frettir/2022/7/28/segir-alltof-morg-fyrirtaeki-ferdathjonustu-brjota-samninga-hefur-folki-morgum-tilfellum-verid-gert-ad-yfirgefa-husnaedid/

 

Samkvæmt frétt Vikublaðsins fjölgaði flugfarþegum mest um Húsavíkurflugvöll milli ára sé miðað við flugvelli á Norðurlandi. Fram kemur að í júní hafi flugfarþegum um Húsavíkurflugvöll fjölgað um 48%,  um Akureyri 44%, um  Grímseyjarflugvöll um 43% og að endingu hafi aukningin um Þórshafnarflugvöll verið 39%. Að sjálfsögðu eru þetta ánægjulegar fréttir fyrir Norðurland, ekki síst Húsavík. Framsýn kemur að því að bjóða félagsmönnum upp á ódýr flugfargjöld milli Húsavíkur og Reykjavíkur. Mikil ánægja er með þetta framtak Framsýnar og kunna félagsmenn vel að meta aðkomu félagsins að því að tryggja flug um Húsavíkurflugvöll.

„Ég þoli ekki lygi, þetta er ekki satt,“ seg­ir Aðal­steinn Á. Bald­urs­son, formaður stétt­ar­fé­lags­ins Fram­sýn­ar, um skrif Heiðrún­ar Lind­ar Marteins­dótt­ur, fram­kvæmda­stjóra Sam­taka fyr­ir­tækja í sjáv­ar­út­vegi (SFS), þar sem hún seg­ir laun í fisk­vinnslu á Íslandi vera hærri en meðallaun í land­inu.

„Það sem ég geri at­huga­semd­ir við er það þegar sam­tök eins og SFS falla í þá gryfju að láta áróður­inn bera sig of­urliði og ljúga, því þess­ar töl­ur liggja all­ar fyr­ir.

Þau full­yrða það að laun í fisk­vinnslu séu þau hæstu í öll­um heim­in­um sem og að þau séu hærri en meðallaun hér á landi, sem er bara lygi,“ seg­ir hann í sam­tali við mbl.is og bæt­ir við: „Þetta er allt sam­an lygi.“ Nánar má lesa um málið inn á https://www.mbl.is/frettir/innlent/2022/07/28/thetta_er_allt_saman_lygi/

Við gerð síðustu kjarasamninga milli Samtaka atvinnulífsins og Starfsgreinasambands Íslands var gengið frá bókun um leigu húsnæðis í tengslum við ráðningarsamning starfsfólks í ferðaþjónustu. Ákvæðinu er ætlað að tryggja betur öryggi starfsmanna við þessar aðstæður, enda aðkallandi þörf.

Vissulega er það þannig að það er sjaldan heppilegt að tengja húsnæði ráðningarsamningi starfsmanna. Það hefur sýnt sig í gegnum tíðina og oft aftrað fólki frá því að gera athugasemdir við kjör sín og önnur réttindi þar sem það hefur óttast að missa leiguhúsnæðið.

Kveðið er á um það í kjarasamningum að þegar vinnuveitandi útvegar starfsmanni húsnæði gegn endurgjaldi í tengslum við ráðningu gildi ákvæði húsaleigulaga nr. 36/1994 um gerð og efni leigusamninga. Samningurinn skal vera skriflegur og uppfylla kröfur II. kafla húsaleigulaga þ.m.t. fjárhæð húsaleigu. Þá þarf húsnæðið að standast aðbúnað og hollustuhætti. Jafnframt skal leigan ekki vera hærri en almennt gerist og sanngjörn í garð beggja aðila sé tekið mið af þinglýstum húsaleigusamningum á sama svæði.

Það sem af er sumri hafa aðildarfélög Starfsgreinasambands Íslands fengið fjölmargar fyrirspurnir frá félagsmönnum þar sem þeim hefur verið gert að hætta störfum, þrátt fyrir að ráðningartímabilinu hafi ekki verið lokið samkvæmt ráðningarsamningi. Þar er ekki síst um að ræða starfsmenn sem hafa verið í íbúðarhúsnæði á vegum ferðaþjónustuaðila. Hefur fólki  í mörgum tilfellum verið gert að yfirgefa húsnæðið, stundum samdægurs þrátt fyrir að uppsagnarfrestinum sé ekki lokið samkvæmt ákvæðum kjarasamninga. Slíkt er óheimilt svo vitnað sé í gildandi kjarasamning.

Alltof mörg fyrirtæki í ferðaþjónustu koma sér hjá því að gera skriflega leigusamninga við starfsmenn, sem ekki fá greiddar húsaleigubætur nema þeir geti framvísað löglegum húsaleigusamningi. Samkvæmt kjarasamningi Samtaka atvinnulífsins og Starfsgreinasambands Íslands er þetta brot á samkomulagi aðila. Svo vitnað sé í  bókun í fyrrgreindum kjarasamningi sem nær til starfsmanna í ferðaþjónustu ber að gera leigusamninga við starfsmenn sem hafa herbergi/íbúðarhúsnæði á vegum fyrirtækjanna til afnota gegn greiðslu. Þá er jafnframt tekið fram að um slíka leigu gildi Húsaleigulögin.

Geri fyrirtæki ekki leigusamninga við starfsmenn gilda ákvæði Húsaleigulaga. Í 10. grein laganna er tiltekið að; „Hafi aðilar vanrækt að gera skriflegan leigusamning teljast þeir hafa gert tímabundinn leigusamning og gilda öll ákvæði laganna um réttarsamband þeirra.“

Í títtnefndum  Húsaleigulögum er jafnframt tekið fram að uppsögn húsaleigusamninga skuli vera skriflegar. Í flestum tilfellum er uppsagnarfresturinn þrír til sex mánuðir. Í ákveðnum tilfellum er hann lengri. Sé ekki um annað samið ber atvinnurekendum að virða réttindi starfsmanna við starfslok er varðar aðgengi að íbúðarhúsnæði á þeirra vegum hvort heldur sem starfsmenn greiða fyrir afnotin eða hafa haft aðgengi að því endurgjaldslaust.

Þessari umfjöllun er ætlað að minna atvinnurekendur á skyldur þeirra og ábyrgð gagnvart starfsmönnum sem þeir leggja til húsnæði gegn endurgjaldi. Það er hvort heldur starfsmenn eru í ótímabundnu eða tímabundnu ráðningarsambandi. Það er ekki í boði að kasta starfsfólki á dyr við ráðningaslit, sem ekki eru í samræmi við ákvæði kjarasamninga, nema fyrir því liggi ríkar og rökstuddar ástæður.

Höfundur er formaður Framsýnar stéttarfélags

Aðalsteinn Árni Baldursson

Á vordögum náðist samkomulag milli ESB ríkjana um að færa skildi í regluverk sambandsins ákvæði um lágmarkslaun og stuðning við starf samtaka launafólks. Samkomulagið er talin sigur fyrir bæði Frakka og ekki síður fyrir samtök launafólks í Evrópu sem hafa barist fyrir samkomulaginu. Í því felst að lágmarkslaun skuli aldrei vera lægri en 60% miðgildi launa, eða 50% af meðallaunum. Samkvæmt tölfræði Hagstofu Íslands voru regluleg laun að meðaltali 711 þúsund og miðgildi 637 þúsund fyrir fólk í fullu starfi. Það þýðir að væru reglur ESB teknar upp hér á landi, væru lágmarkslaun 382 þúsund ef miðgildi er notað en 355 þúsund ef meðaltalið væri notað.

Norræna verkalýðshreyfingin hafði verulegar áhyggjur af því að þetta myndi hafa neikvæð áhrif á Norrænan vinnumarkað þar sem stéttarfélög hafa samið um lágmarkskjör fyrir sitt félagsfólk sem síðan hefur verið nýtt sem grunnur hjá flestum sem starfa á vinnumarkaði þó hlutfall þeirra sem eru í stéttarfélögum sé mun lægra en hér á landi. Raunar er það svo að ESB lítur til Norðurlanda sem fyrirmyndar varðandi vinnumarkað og sér ESB lönd eigi að stefna á að 80% vinnumarkaðar sé bundin af samningum samtaka launafólks í hverju landi. ESB gerir því ráð fyrir því að þar sem samtök launafólks, líkt og á við hér á landi, semji um lágmarkslaun fyrir meirihluta þeirra sem starfa á vinnumarkaði og ekki séu í gildi formleg lágmarkslaun, sé ekki tilefni til þess að taka upp lögbundin lágmarkslaun. Það má þó leiða að því líkur að þessi viðmið ESB muni verða hluti af kjaraviðræðum hér á landi um leið og þessar reglur verða samþykktar, en gert er ráð fyrir að það gerist síðar á þessu ári.

Nánar á vef ETUI

Í Fréttablaðinu í dag er fjallað um orðaskipti formanns Framsýnar og framkvæmdastjóra Samtaka fyrirtækja í sjávarútvegi um launakjör fiskvinnslufólks. https://www.frettabladid.is/frettir/sakar-sfs-um-arodur-og-lygar/ Því miður eins og oft áður er sannleikurinn ekki alltaf hafður með í skríninu þegar forsvarsmenn sjávarútvegsins ryðjast fram á ritvöllinn með sinn gegndarlausa áróður. Nú fullyrða samtök þeirra SFS að laun í fiskvinnslu á Íslandi séu hærri en meðallaun í landinu og þau hæstu í heiminum. Formaður Framsýnar hefur óskað eftir upplýsingum frá samtökunum varðandi forsendurnar sem útreikningarnir byggja á. Upplýsingarnar hafa ekki borist.

Framsýn fékk sérfræðing á þessu sviði sem jafnframt er hagfræðingur til að taka saman þessar upplýsingar. Í svari hans kemur fram að þegar rýnt er í tölfræði Hagstofunnar, sem heldur utan um þessar upplýsingar, megi sjá það rétta í málinu. Laun í fiskvinnslu séu ekki hærri en meðallaun á Íslandi. Á árinu 2021, voru meðallaun fullvinnandi í fiskvinnslu kr. 611.000,- ef miðað er við heildarlaun. Meðal heildarlaun á vinnumarkaði voru á sama tímabili kr. 823.000,-. Fyrir almenna vinnumarkaðinn er meðaltalið kr. 808.000,- á mánuði en hæst hjá ríkisstarfsmönnum þar sem það er kr. 903.000,-. Með heildarlaunum er átt við öll laun einstaklinga, þ.m.t. regluleg laun, auk álags, bónusa og yfirvinnu ásamt óreglulegum greiðslum s.s. orlofs- og desemberuppbót, eingreiðslur, ákvæðisgreiður og uppgjörs vegna uppmælinga. Hafa ber í huga að á bak við laun fiskvinnslufólks eru fleiri vinnustundir en gengur og gerist á vinnumarkaði. Greiddar stundir voru þannig 195 að meðaltali á mánuði hjá fiskvinnslufólki borið saman við 177 stundir að jafnaði á vinnumarkaði. Munurinn er því meiri ef skoðað er meðaltímakaup.

Í grein framkvæmdastjóra SFS er því líka haldið fram að laun í fiski séu hærri á Íslandi en í heiminum. Ótrúleg fullyrðing, þau ættu að skoða t.d. launakjör fiskvinnslufólks í Færeyjum og í Noregi í stað þess að fullyrða að allt sé betra á Íslandi.

Það verður áhugavert fyrir talsmenn fiskvinnslufólks að eiga samtal við talsmenn sjávarútvegsins í komandi kjaraviðræðum í haust. Væntanlega vilja þeir standa við stóru orðin og hækka launakjör fiskvinnslufólks verulega. Það er borð fyrir báru í íslenskum sjávarútvegi enda sá arðsamasti í heimi að þeirra sögn. Látum verkin tala og tryggjum fiskvinnslufólki mannsæmandi laun. Til fróðleiks má geta þess að föst mánaðarlaun hjá fiskvinnslufólki á Íslandi eru á bilinu kr. 370.000 upp í kr. 387.000,- samkvæmt gildandi launatöflum aðila vinnumarkaðarins. Launatöflurnar eru aðgengilegar á netinu. Skyldu reiknimeistarar SFS vita af því?