kuti

Um ára­mót taka gildi ýms­ar skatta­breyt­ing­ar er snerta bæði heim­ili og fyr­ir­tæki í land­inu. Fjár­málaráðuneytið vek­ur at­hygli á þeim og seg­ir að áhrif breyt­ing­anna séu met­in til sam­tals 9,5 millj­arða kr. lækk­un­ar.

Fram kem­ur á vef ráðuneyt­is­ins , nú um ára­mót taki gildi um­fangs­mikl­ar breyt­ing­ar á tekju­skatti.

„Eru þær breyt­ing­ar afrakst­ur vinnu um heild­ar­end­ur­skoðun tekju­skatt­s­kerf­is­ins til lækk­un­ar á skatt­byrði. Ábati breyt­ing­anna skil­ar sér til allra tekju­tí­unda en sér­stak­lega til lág- og milli­tekju­hópa. Tekið er upp þriggja þrepa kerfi með nýju og lægra grunnþrepi. Sjá mynd­ina hér fyr­ir neðan.

Því miður fengum við ekki dagbækurnar okkar í hús fyrir áramótin eins og til stóð samkvæmt munnlegu samkomulagi. Þær eru í prentun og fara væntanlega í póst norður til Húsavíkur í lok næstu viku. Við reiknum því með því að þær verði aðgengilegar félagsmönnum upp úr 13. janúar. Um leið og þær koma verða þær auglýstar á heimasíðunni en fjölmargir félagsmenn hafa komið við á skrifstofu stéttarfélaganna til að nálgast dagbók en gripið í tómt. Beðist er velvirðingar á því.

Aðalfundur Deildar verslunar- og skrifstofufólks innan Framsýnar stéttarfélags verður haldinn fimmtudaginn 23. janúar kl. 20:00 í fundarsal stéttarfélaganna.

Dagskrá:

1. Venjuleg aðalfundarstörf
   1. Skýrsla stjórnar
   2. Kjör formanns og stjórnar
2. Önnur mál

Skorað er á félagsmenn sem starfa eftir kjarasamningi verslunar- og skrifstofufólks að fjölmenna á fundinn. Boðið verður upp á kaffi og meðlæti á fundinum.

Stjórnin

Stjórn Sjúkrasjóðs Framsýnar kom saman til fundar í morgun til að afgreiða umsóknir félagsmanna úr sjúkrasjóði fyrir desember. Um er að ræða sjúkradagpeninga vegna veikinda og eins endurgreiðslur vegna s.s. sjúkraþjálfunar, heilsueflingar og sálfræðikostnaðar. Stjórnin kemur saman mánaðarlega til að úthluta úr sjóðnum. Að þessu sinni voru teknar fyrir um 140 umsóknir úr sjóðnum, samtals kr. 8.000.000,-.

 

 

 

Viðræður milli Framsýnar og Tjörneshrepps um nýjan kjarasamning fyrir starfsmenn hreppsins hófust nú í morgun. Fundað var frameftir degi þegar gert var hlé á fundi. Viðræðum verður haldið áfram snemma á nýju ári.

Það er ágætt hljóð í báðum aðilum að fundi loknum og reikna má með því að kjarasamningsviðræðurnar verði þægilegar í alla staði.

Á myndinni eru samningsaðilar á fundi, Aðalsteinn Árni Baldursson formaður Framsýnar og Aðalsteinn J. Halldórsson, oddviti Tjörneshrepps.

Aðalfundur Sjómannadeildar Framsýnar fór fram í gær í fundarsal félagsins. Góð mæting var á fundinn og að venju urðu fjörugar umræður um málefni sjómanna auk þess sem ályktun um raforkumál var samþykkt samhljóða. Gengið var frá kjöri á stjórn deildarinnar auk þess sem töluverðar umræður urðu um kjaramál á fundinum enda kjarasamningar lausir um þessar mundir. Undir þeim lið kom fram að sjómenn leggja mikla áherslu á að tekið verði á verðmyndunarmálum, veikindarétti sjómanna í skiptimannakerfum, framlög útgerða í lífeyrissjóði verði aukin, orlofsréttur sjómanna verði lagaður, bókunum sem gengið var frá í síðustu kjarasamningum verði fylgt eftir, fjarskiptakostnaður sjómanna verði tekinn til endurskoðunar og afnám sjómannaafsláttarins verði leiðréttur gagnvart kjörum sjómanna. Þá töldu fundarmenn að rödd Sjómannasambandsins út á við þyrfti að vera miklu sterkari.

Á aðalfundinum var gengið frá kjöri á nýrri stjórn deildarinnar, hana skipa:

Jakob Gunnar Hjaltalín formaður
Börkur Kjartansson varaformaður
Aðalgeir Sigurgeirsson ritari
Aðalsteinn Steinþórsson meðstjórnandi
Gunnar Sævarsson meðstjórnandi

Heiðar Valur og Björn Viðar gengu úr stjórn þar sem þeir eru ekki lengur kjörgengir þar sem þeir hafa ráðið sig á fiskiskip sem ekki eru skráð á Íslandi. Þeim voru þökkuð vel unnin störf í þágu deildarinnar. Í þeirra stað komu, Aðalsteinn Steinþórsson og Gunnar Sævarsson.

Meðfylgjandi þessari umfjöllun er skýrsla stjórnar sem formaður Sjómannadeildarinnar, Jakob Gunnar Hjaltalín flutti sem og ályktun fundarins um raforkumál. 

Ágætu sjómenn!

Ég vil fyrir hönd stjórnar Sjómannadeildar Framsýnar bjóða ykkur velkomna til fundarins um leið og ég óska sjómönnum og fjölskyldum þeirra gleðilegrar hátíðar og farsældar á komandi ári. Skýrslunni er ætlað að miðla upplýsingum til félagsmanna varðandi starfsemi Sjómannadeildar Framsýnar á starfsárinu 2019, jafnframt því að svara spurningum fundarmanna um allt það sem viðkemur starfseminni á árinu sem er að líða.

Fjöldi sjómanna í deildinni:
Alls voru 95 sjómenn skráðir í deildina í árslok 2018, það eru starfandi sjómenn og þeir sjómenn sem hætt hafa sjómennsku vegna aldurs eða örorku. Af þessum 95 sjómönnum greiddu 87 sjómenn félagsgjald til félagsins á árinu 2018. Tölur fyrir 2019 liggja ekki fyrir en ljóst þykir að sjómönnum innan deildarinnar hefur fækkað umtalsvert á árinu sem er að líða.

Formannafundur og kjaramál:
Núgildandi kjarasamningur Sjómannasambands Íslands og SFS rann út 1. Desember 2019. Sjómannasambandið kallaði í haust eftir kröfum aðildarfélaga sambandsins. Tillögurnar voru síðan teknar fyrir og kröfugerð mótuð á formannafundi sem haldinn var á Neskaupstað 7. Og 8. Nóvember 2019. Því miður komst formaður deildarinnar ekki á fundinn vegna veikinda. Sjómenn innan Sjómannadeildar Framsýnar svöruðu kalli deildarinnar og skiluðu inn tillögum að kröfum, þær eru helstar:

1. Nýsmíðaálag verði tekið strax af.
2. Ákvæði þar sem talað er um að áhöfn sjái um ísun og frágang á fiski sem fer í útflutning verði tekið út. Ákvæðið á ekki við í dag þar sem aflinn fer að mestu leyti til skyldra aðila í beinni sölu en ekki á uppboðsmarkað eins og þetta var hugsað áður fyrr.
3. Verðmyndun á fiski verði endurskoðuð, það er þegar útgerðir landa fiski í eigin vinnslu, búið að vera gott verð í allt sumar á innlendum og erlendum mörkuðum í þorski en ekkert breyst hjá Verðlagsstofu.
4. Þátttaka sjómanna í olíukostnaði endurskoðuð.
5. Fáránlega hár fjarskiptakostnaður rukkaður hjá sumum útgerðum, 3000 kr per GB td hjá Samherja.
6. Framlög útgerða í lífeyrissjóði sjómanna verði hækkuð til samræmis við aðra launamenn á Íslandi.
7. Þá er óánægja meðal sjómanna með eftirfylgni samningsaðila með bókunum sem fylgdu síðustu kjarasamningum.

Kröfunum var komið á framfæri við Sjómannasambandið fyrir formannafundinn á Neskaupstað. Þær eru því að finna í kröfugerð sambandsins. Samninganefnd Sjómannasambandsins boðaði til fundar í Reykjavík 16. Desember um kjaramál og næstu skref í kjarabaráttunni. Jakob Gunnar Hjaltalín tók þátt í fundinum og fylgdi eftir kröfugerð sjómanna innan Framsýnar. Áður hafði stjórn Framsýnar skipað Jakob sem aðalmann í samninganefnd Sjómannasambandsins og Aðalstein Árna formann félagsins sem varamann fyrir Jakob. Frekari gögn sem hafa verið lögð fram og viðkoma kjaramálum eru meðfylgjandi þessari skýrslu.

Hvalaskoðun – kjarasamningar:
Sjómannadeild Framsýnar mun boða til fundar með starfsmönnum hvalaskoðunarfyrirtækja í byrjun næsta árs varðandi samning félagsins við Samtök atvinnulífsins vegna hvalaskoðunarfyrirtækja á Húsavík. Samtök atvinnulífsins hafa fallist á að hefja viðræður við Framsýn á nýju ári um endurnýjun á gildandi samkomulagi sem er frá árinu 2016.

Stjórnarmenn og fundir:
Stjórn deildarinnar var þannig skipuð á síðasta starfsári: Jakob G. Hjaltalín formaður, Heiðar Valur Hafliðason varaformaður, Björn Viðar ritari og Börkur Kjartansson og Aðalgeir Sigurgeirsson meðstjórnendur. Stjórnin hélt einn formlegan stjórnarfund á árinu auk þess sem stjórnarmenn voru í símasambandi þegar á þurfti að halda. Formaður deildarinnar situr í aðalstjórn Framsýnar sem fundar reglulega. Þar hefur hann fylgt eftir málefnum sjómanna og átt gott samstarf við stjórn og starfsmenn Framsýnar. Sjómannadeild Framsýnar og reyndar aðalstjórn félagsins kom jafnframt að ýmsum málum er varða sjómenn á starfsárinu. Formaður deildarinnar hefur einnig sótt fundi á vegum Sjómannasambandsins á hverjum tíma. Þá má geta þess að Sjómannadeild Framsýnar hefur boðið Sjómannasambandinu að halda fund á Húsavík. Það er stjórnarfund, fund vegna mótunar kröfugerðar eða næsta þing sambandsins. Boðið er til skoðunar hjá forsvarsmönnum sambandsins.

Heiðrun sjómanna og sjómannadagurinn:
Að venju stóð Sjómannadeildin fyrir heiðrun á sjómannadaginn. Að þessu sinni var ákveðið að heiðra Hermann Ragnarsson og Jakob Gunnar Hjaltalín fyrir sjómennsku til fjölda ára. Ekki þarf að taka fram að formaður Sjómannadeildarinnar kom ekki að valinu í ár. Sjómannadeildin kom að því að styrkja hátíðarhöld sjómannadagsins á Húsavík og á Raufarhöfn með fjárstuðningi auk þess að standa fyrir sumarkaffi á Raufarhöfn á föstudeginum fyrir sjómannadaginn. Deildin hefur gert það í nokkur ár, en kaffiboðið hefur notið mikilla vinsælda meðal sjómanna, bæjarbúa og gesta sem átt hafa leið um Raufarhöfn.

Fræðslumál:
Sjómennt er fræðslusjóður sjómanna og útgerðarfyrirtækja. Markmið sjóðsins er að treysta stöðu sjómanna á vinnumarkaði með því að gefa þeim kost á að efla og endurnýja þekkingu sína og gera þá hæfari til að takast á við ný og breytt verkefni. Helstu verkefni Sjómenntar eru m.a. að styrkja starfstengt nám og námskeið fyrir sjómenn. Þá er rétt að taka fram að Fræðslusjóður Framsýnar hefur auk þess komið að því að styðja við bakið á sjómönnum í kostnaðarsömu námi.

Skrifstofa stéttarfélaganna:
Rekstur Skrifstofu stéttarfélaganna gekk vel á síðasta starfsári. Í dag starfa 7 starfsmenn á skrifstofunni. Þar af er einn í 50% starfi við vinnustaðaeftirlit og þá er einn starfsmaður í hlutastarfi við þrif og ræstingar. Til viðbótar eru þrír starfsmenn í 0,5% stöðugildum við umsjón á orlofsíbúðum/húsum sem eru í eigu félagsins og við þjónustu við félagsmenn Framsýnar á Raufarhöfn. Af þeim 7 starfsmönnum sem starfa á skrifstofunni er einn kostaður af VIRK starfsendurhæfingarsjóði.

Öflugt starf og upplýsingamál:
Almennt hefur starfsemi Framsýnar gengið vel á árinu, starfið hefur verið öflugt á flestum sviðum enda mikið lagt upp úr því að tryggja félagsmönnum góða þjónustu og aðgengi að öflugum sjóðum s.s. sjúkra- og starfsmenntasjóðum. Þá undirritaði félagið á dögunum nýjan samning við Flugfélagið Erni sem tryggir félagsmönnum áframhaldandi afsláttarkjör á flugi milli Húsavíkur og Reykjavíkur á árinu 2020. Fargjaldið verður áfram kr. 10.300 frá og með næstu áramótum. Síðar á árinu eða í haust hækkar verðið í kr. 10.900,-. Þannig tryggir Framsýn félagsmönnum áfram fargjald sem er aðeins hluti af fullu flugfargjaldi milli Húsavíkur og Reykjavíkur. Framsýn bætti einnig við sig sjúkra- og orlofsíbúð á Akureyri á árinu 2019. Íbúðin er í raðhúsi að Furulundi 11 E. Hér að framan hefur verið gerð grein fyrir helstu störfum deildarinnar á umliðnu starfsári. Það er von stjórnar að félagsmenn séu nokkuð vísari um starfsemi hennar á því starfsári sem hér er til umræðu. Einnig er ástæða til að minna á heimasíðu stéttarfélaganna framsyn.is og Fréttabréf stéttarfélaganna sem ætlað er að miðla upplýsingum til félagsmanna á hverjum tíma.

Í lokin vil ég þakka sjómönnum, meðstjórnendum og starfsmönnum Framsýnar fyrir samstarfið á liðnu ári sem verið hefur með miklum ágætum. Þá vil ég þakka þeim sem falla úr stjórn deildarinnar sérstaklega fyrir vel unnin störf í þágu deildarinnar á umliðnu starfsári.

Ályktun
-Um óöryggi og brothætt raforkukerfi-

„Framsýn stéttarfélag lýsir yfir megnri óánægju með aðgerðarleysi hins opinbera í raforkumálum. Í nýliðnu óveðri kom augljóslega í ljós að núverandi dreifikerfi raforku á Norðurlandi er ekki á vetur setjandi. Sú staðreynd hefur reyndar lengi legið fyrir enda skort verulega á að eðlilegu viðhaldi á dreifikerfinu væri sinnt.

Það er ólíðandi með öllu að fólk þurfi að búa við fjarskipta- og rafmagnsleysi sólarhringum saman árið 2019, svo ekki sé talað um atvinnulífið sem treysta þarf á örugga raforku.

Ljóst er að tjónið vegna rafmagnsleysisins er verulegt og hleypur á milljörðum króna. Án efa hefði verið hægt að draga verulega úr tjóni af völdum óveðursins hefði eðlilegri innviðauppbyggingu verið sinnt í gegnum tíðina í stað þess að láta það sitja á hakanum. Vissulega er það athyglisvert að rafmagnsstaurar hafi brotnað eins og tannstönglar í óveðrinu, það hlýtur að segja töluvert um ástand þeirra.

Stjórnvöld verða að bregðast við þessum alvarlega vanda í samráði við raforkufyrirtækin og íbúa þeirra sveitarfélaga sem búa við þessar óboðlegu aðstæður.

Framsýn krefst þess að ráðist verði í lagfæringar á dreifikerfinu þegar í stað svo aðstæður sem þessar endurtaki sig ekki. Nú þegar ákveðin efnahagslægð er í þjóðfélaginu er fátt betra en að ráðast í uppbyggingu á raforkukerfinu á landsbyggðinni, það er fjárfesting sem skilar sér beint aftur til þjóðarbúsins.

Þá er ekki annað hægt en að þakka þeim fjölmörgu starfsmönnum raforkufyrirtækja og verktaka sem komu að því að koma rafmagninu í lag, fyrir þeirra ómetanlegu störf, oft við mjög hættulegar aðstæður. Það sama á við um þá björgunarsveitarmenn sem stóðu vaktina í óveðrinu. Þeim verður seint þakkað að fullu fyrir þeirra frábæra starf í þágu samfélagsins.“

 Jakob Gunnar Hjaltalín var endurkjörinn sem formaður Sjómannadeildar Framsýnar. Hann var lengi til sjós og hefur í gegnum tíðina verið mikill baráttumaður fyrir bættum kjörum sjómanna.

 

 

 

 

 

 

Rétt í þessu samþykkti Framsýn stéttarfélag að senda frá sér svohljóðandi ályktun um raforkumál og dreifikerfið sem að mati félagsins er ekki á vetur setjandi.

Ályktun
-Um óöryggi og brothætt raforkukerfi-

„Framsýn stéttarfélag lýsir yfir megnri óánægju með aðgerðarleysi hins opinbera í raforkumálum. Í nýliðnu óveðri kom augljóslega í ljós að núverandi dreifikerfi raforku á Norðurlandi er ekki á vetur setjandi. Sú staðreynd hefur reyndar lengi legið fyrir enda skort verulega á að eðlilegu viðhaldi á dreifikerfinu væri sinnt.

Það er ólíðandi með öllu að fólk þurfi að búa við fjarskipta- og rafmagnsleysi sólarhringum saman árið 2019, svo ekki sé talað um atvinnulífið sem treysta þarf á örugga raforku.

Ljóst er að tjónið vegna rafmagnsleysisins er verulegt og hleypur á milljörðum króna. Án efa hefði verið hægt að draga verulega úr tjóni af völdum óveðursins hefði eðlilegri innviðauppbyggingu verið sinnt í gegnum tíðina í stað þess að láta það sitja á hakanum. Vissulega er það athyglisvert að rafmagnsstaurar hafi brotnað eins og tannstönglar í óveðrinu, það hlýtur að segja töluvert um ástand þeirra.

Stjórnvöld verða að bregðast við þessum alvarlega vanda í samráði við raforkufyrirtækin og íbúa þeirra sveitarfélaga sem búa við þessar óboðlegu aðstæður.

Framsýn krefst þess að ráðist verði í lagfæringar á dreifikerfinu þegar í stað svo aðstæður sem þessar endurtaki sig ekki. Nú þegar ákveðin efnahagslægð er í þjóðfélaginu er fátt betra en að ráðast í uppbyggingu á raforkukerfinu á landsbyggðinni, það er fjárfesting sem skilar sér beint aftur til þjóðarbúsins.

Þá er ekki annað hægt en að þakka þeim fjölmörgu starfsmönnum raforkufyrirtækja og verktaka sem komu að því að koma rafmagninu í lag, fyrir þeirra ómetanlegu störf, oft við mjög hættulegar aðstæður. Það sama á við um þá björgunarsveitarmenn sem stóðu vaktina í óveðrinu. Þeim verður seint þakkað að fullu fyrir þeirra frábæra starf í þágu samfélagsins.“

 

Fyrir skömmu fékk Skrifstofa stéttarfélagana góðan gest sem kom færandi hendi. Það var hann Kristinn Lárusson frá Brúarási sem færði starfsfólki stéttarfélaganna fötu af jólasíld sem framleidd er á Þórshöfn. Starfsfólk tók þessu framtaki Kristins vel og kann honum góðar þakkir fyrir.

Ágætis veður hefur verið á Húsavík um jólahátíðina og fjölmargir notið veðursins með útiveru og þá er fast­ur liður í jóla­haldi margra að vitja leiða ástvina í kirkjugarðinum um jólin. Meðfylgjandi myndir voru teknar í kirkjugarðinum á Húsavík á aðfangadag. Eins og sjá má er mikill snjór í garðinum eftir óveðrið síðustu vikurnar.

Aðalfundur Sjómannadeildar Framsýnar er í dag í fundarsal félagsins. Fundurinn hefst kl. 17:00. Skorað er á sjómenn innan félagsins  að mæta á fundinn og taka þátt í líflegum og skemmtilegum umræðum á fundinum.

Svo er rétt að minna á jólasmellinn sem skrifstofan gaf út fyrir fáeinum árum. Sígilt efni.

Opið verður á Skrifstofu stéttarfélaganna í dag til kl. 16:00, það er þorláksmessu. Lokað verður á morgun aðafangadag. Næst verður opið föstudaginn 27. desember á venjulegum opnunartíma sem er 08:00 til 16:00.  Starfsmenn stéttarfélaganna óska félagsmönnum og landsmönnum öllum gleðilegra jóla og farsældar á komandi ári.

 

Eins og fram hefur komið í fjölmiðlum hafa raflínur víða gefið sig vegna óveðursins hér norðan- og austanlands. Staurar hafa brotnað eins og tannstönglar. En það eru ekki bara rafmagnsstaurar sem hafa gefið sig heldur gaf flaggstöng stéttarfélaganna sig fyrir helgina en hún stendur við höfuðstöðvar stéttarfélaganna á Húsavík. Það verður því bið á því að hægt verði að flagga við aðalstöðvar stéttarfélaganna á Húsavík.

Aðalfundur Sjómannadeildar Framsýnar stéttarfélags verður haldinn föstudaginn  27. desember 2019 í fundarsal félagsins. Fundurinn hefst kl. 17:00.

Dagskrá:

1. Venjuleg aðalfundarstörf
2. Kjaramál
3. Önnur mál

Boðið verður upp á hefðbundnar veitingar og  óvæntan glaðning. Mikilvægt er að sjómenn láti sjá sig á fundinum.

Stjórn Sjómannadeildar

Það er margt sem rekur á fjörur manns á lífsins leið, sumt fyrirsjáanlegt en annað ekki og það flokkast sannarlega undir það ófyrirséða að mér skuli hlotnast sá heiður að ávarpa ykkur hér í dag.

Jólin eru hátíð ljóss­ins, kær­leik­ans og von­ar­inn­ar og frá örófi alda hefur fólk fagnað þessum tíma. Eftir myrka vetr­ar­mán­uði og kulda fer sólin aftur að hækka á lofti og dag­inn að tekur að lengja. Við þurfum á ljósinu að halda hverju sem við trúum og sennilega taka flestir Íslendingar þátt í jólahaldinu með einum eða öðrum hætti. Jólin koma og þau eru í mínum huga hafin yfir öll trúarbrögð.

Á þessum árstíma leitar hugur minn gjarnan til bernskunnar. Því finnst mér fara vel á því að ég reyni að draga upp svipmynd af bernskujólum fjölskyldu austur á Bakkagerði fyrir um það bil hálfri öld. Við vorum þrjú systkinin sem þá voru fædd og einungis þrjú ár skildu að það elsta og yngsta. Það var því oft „kátt í kotinu“ og mér er sagt að við höfum verið ansi lífleg, svo ekki sé meira sagt. Við áttum nokkrar kindur, eina kú og hundinn Gutta, sem var okkur mjög kær og nánast eins og einn úr fjölskyldunni. „Hann pabbi er samt ekki pabbi hans“ útskýrði eldri bróðir fyrir litlu systur, sem vissi ekkert um lífið, „það er einhver allt annar hundur“.

Á þessum tíma voru menn ekki búnir að finna upp orðið „neyslusamfélag“. Ég efast líka um að nokkur maður í minni sveit hafi þekkt til stórmarkaða eða verslunarmiðstöðva og hugtakið netverslun hefði sennilega verið sett í samband við girðingarefni bænda. Allt sem fólk  þarfnaðist fékkst í Kaupfélaginu og  væri það ekki til þar, var það ekki talið nauðsynlegt. Reyndar voru örlitlar  undantekningar þar á, því fyrir kom að framsýnar húsmæður pöntuðu úr Hagkaupslistanum, þá oftast sloppa til að nota við eldhússtörfin eða nærföt handa börnunum. Þjóðin var almennt ekki þurftarfrek á þessum tíma, því flest allt var endurnýtt. Föt okkar systkinanna voru oft af öðrum börnum og gengu síðan áfram til einhverra annara barna eftir að við uxum upp úr þeim. Þetta heitir víst í dag endurnýting og það þykir mörgum fínt að versla í svokölluðum „second hand“ búðum.

Á áliðnu sumri var frystihúsinu breytt í sláturhús, bátar voru settir og bændur smöluðu fé sínu til réttar. Fuglasöngurinn hljóðnaði, hrímfölið settist að í fjallatoppunum og færðist neðar með degi hverjum. Fullorðna fólkið, aðallega þó karlarnir unnu við sláturhúsið, en samhliða þeirri vinnu voru byggðar litlar fjárréttir af minna fólki heima við bæi. Þeim var skipt skipulega niður í almenning og dilka með snærisspottum, sem festir voru niður með hælum. Þannig yfirfærðum við börnin streð bændasamfélagsins yfir á leik bernskunnar, endurspegluðum veröld fullorðna fólksins og æfðumst smám saman í því að verða samfélagslega virkir einstaklingar. Við rákum til Víkna, rúðum, smöluðum, settum á, keyptum og seldum gimbrar og hrúta. Upplifðum jafnvel óttann við heyleysið. Þegar leið á haustið og sláturtíð lauk, lognaðist búskapurinn okkar einnig út af og doði færðist yfir samfélagið. Það var  eins og allt hægði á sér, líka tíminn. Og það var ekki einu sinni komið sjónvarp í svarthvítu.

Flestar mæður og ömmur voru heimavinnandi á þessum tíma, krakkar léku sér þegar ekki var skóli. Það var ekki mikið til af tilbúnum leikföngum, við vorum mest úti og leiksvæði var á milli fjalls og fjöru. Við urðum þess sjaldan vör að fylgst væri með okkur, en mæður okkar hafa eflaust gripið inn í ef við gengum of langt í vitleysunni. Enda segir einhvers staðar að það þurfi heilt þorp til að ala upp barn.

Biðin eftir jólunum var litlum börnum löng. Í byrjun desember var dreginn fram  gamli jólasveininn, sprellikarl með gluggum sem opnaðir voru samviskusamlega síðustu 24 dagana fyrir jól. Síðan var þeim lokað aftur, en fyrir næstu jól var sveinki aftur dreginn fram og þannig gekk það ár frá ári. Meðan sveinki entist. Það fylgdi því alltaf gleði að opna gluggana þó það væru sömu myndirnar sem birtust ár eftir ár, jólabjöllur, dádýr, jólasveinar og grenitré. Það var líka sérstakur heiður sem féll í skaut þess sem fékk að opna á aðfangadag, stærsta gluggann og flottustu myndina, af litlu fjölskyldunni í fjárhúsunum og barninu í jötunni. Einum jólum fylgdi þó sérstök gleði, þegar einn morguninn í byrjun aðventu, alveg óumtalað, var komið ofurlítið barn í vöggu inni í stofu. Okkar jólabarn.

Þegar leið á jólamánuðinn fór heldur að lifna í kotinu og skyndilega voru ótal verk sem þurfti að vinna. Hreingera skyldi hvern einasta blett í húsinu, ekki upp úr einu vatni heldur tveimur, fyrst með sápuvatni, svo með hreinu vatni. Það þurfti að mála, sauma föt á börnin og auðvitað þurfti mamma að baka ótal sortir af smákökum, sem geymdar voru í baukum í búrinu og lokin límd tryggilega aftur. Síðustu dagana fyrir jólin lagði hún nótt við dag til að ná því að gera allt sem þurfti og þá var stundum handagangur í öskjunni.

Farnar voru aðdráttarferðir í Kaupfélagið, hillurnar í búrinu fylltust af góðgæti og það var hangikjötsilmur í lofti. Það var meira segja keypt malt, appelsín og kók, ein flaska á mann… og eplakassi. Pabbi þurfti  að sinna fjárhúsunum, setja hrútinn í ærnar og dytta þar að ýmsu smálegu. Í minningunni voru það bestu stundirnar, þegar við feðginin sátum saman á garðabandinu eftir að hafa gefið fénu jólagjöfina. Nutum þess að hlusta á jórtrið í ánum og skrjáfið í ilmandi töðunni.

Hápunktur jólaundirbúningsins náðist á Þorláksmessu. Jólakveðjur til allra landsmanna voru lesnar á Rás 1, einu útvarpsstöðinni sem í boði var. Síðasta aðdráttarferðin var farin í Kaupfélagið, hlaupið með síðastu kortin og pakkana til vina og vandamanna og þegar búið var að kveikja á úti jólaseríunum tveimur sem til voru í þorpinu var jólastemmingin komin í hús. Öfugt við það sem er í dag þegar fólk nýtur upplifunarinnar af því að slökkva ljósin til að geta notið myrkursins, glöddumst við yfir ljósunum sem lýstu upp biksvart myrkrið.

Húsið okkar stóð ögn ofan við þorpið og önnur serían blasti við að heiman, úti á Bökkum þar sem þrír skólabræður okkar áttu heima, fæddir eins og við á sitthvoru árinu og áttu einnig rétt eins og við lítið systkini. Ég öfundaði þá bræður af ríkidæminu þegar marglit ljósin lýstu upp kolsvart skammdegismyrkrið, gul, rauð, græn og blá, naut þess að sitja við gluggann uppi á loftinu og virða þau fyrir mér áður en síðasta athöfn Þorláksmessukvölds var framkvæmd, sjálft jólabaðið.

Jólabaðið fór þannig fram að hitað var vatn í stórum þvottapotti, gamli járnbalinn fékk sitt pláss á eldhúsgólfinu og vorum við týnd ofan í, eitt af öðru, ég fyrst, svo strákarnir. Líklega hef ég notið smæðar minnar þá, því ég man eftir að hafa látið foreldra mína halda á mér upp í rúm eftir baðið, til að þurfa ekki snerta gólfið og óhreinka litlu hreinu tásurnar. Það var gott að skríða undir hrein sængurfötin, í splunkunýjum náttfötum, minning sem kallar einhver notalegheit fram í hugann.

Á aðfangadagsmorgun var ævinlega búið að læsa inn í stofu, foreldrar okkar höfðu vakað fram eftir við að skreyta og ganga frá jólagjöfunum. Þegar jólin hringdu inn var borðaður hátíðarmatur, hangikjöt, rjúpur, eða lambalæri, með meðlæti. Það sem toppaði máltíðina var auðvitað gosið, munaðarvara sem var ekki á borðum á öðrum tímum ársins. Það voru ekki jólagjafir á þessum tíma í líkingu við þær sem gefnar eru í dag, hvorki tölvuleikir, snjallúr, né annað slíkt, en mögulega bók eða spil. En ég tel næsta víst að gleðin og þakklætið yfir gjöfunum hafi ekki verið síðra en það sem gerist í dag, þegar helsta vandamálið við að velja jólagjafirnar er að velja eitthvað sem menn eiga ekki þegar.

Þetta voru jólaminningar bernsku minnar. Þær hljóma kannski einfaldar og klisjukenndar fyrir ykkur sem yngri eruð og þið hugsið eflaust um hvað við hljótum að hafa verið fátæk. Það vorum við sannarlega, en samt vorum við rík. Áttum bæði föður og móður, en það voru ekki allir jafnaldrar okkar svo heppnir.

Tveimur árum eftir að litla jólabarnið bættist hópinn og fyllti húsið okkar gæfu og gleði gerðist það, einnig í byrjun aðventu að faðir skólabræðra okkar á Bökkunum hvarf í hafið. Eftir stóð ekkja með fjóra unga syni. Aðventan var myrk það árið og sorgin lamaði heilt samfélag. Jólin voru óþægileg og kannski komu þau ekki. Jafnvel jólaserían á Bökkunum glataði sjarma sínum. Öfund var fjærst allra hugsana lítillar stelpu sem á Þorláksmessukvöldi virti fyrir sér marglit ljós seríunnar, en þau náðu ekki að vinna þunga myrkursins úr hjartanu.  Þegar sorgin knýr dyra í litlu samfélagi eru samkennd og kærleikur aldrei langt undan, við erum öll hvert öðru tengd og allir finna til.

Tíminn sniglaðist áfram og samfélagið allt hjálpaðist að við að rífa sig upp úr doðanum, til að lífið gæti gengið fyrir sig eins eðlilega og hægt var við þessar aðstæður. Allir tóku þar þátt. Líka við börnin. Þá tíðkaðist ekki að tala um hlutina, en einhvern vegin hélt lífið áfram og smám saman hækkaði sólin aftur á lofti.

Ég hef trúað ykkur hér fyrir því sem ég kalla aðventuheilkennið mitt. Það eru meðal annars minningar bernskujólanna sem hjálpa mér að skynja lífið, sjá í gegnum skrum og markaðshyggju og vinsa úr það sem skiptir máli. Hvað sem líður trúarbrögðum njótum við flest hátíðarinnar sem jólin eru, þau hafa einhvern ytri ramma og inn i hann stillum við því sem okkur finnst skipta mestu máli. Við þurfum öll á ljósinu að halda á dimmasta tímanum hvernig sem við skilgreinum lífið og tilgang þess, en fyrir mér felst gleði jólanna í samveru við þá sem mér þykir vænst um og því að vita að þeim líður öllum vel. Ég óska ykkur öllum kærleiksríkra jóla og farsældar á komandi ári.

Ósk Helgadóttir varaformaður Framsýnar stéttarfélags

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Þingiðn hefur samþykkt að veita Velferðarsjóði Þingeyinga kr. 50.000,- í styrk en sjóðurinn hefur undanfarið biðlað til einstaklinga, félagasamtaka, fyrirtækja og stofnana um fjárstuðning þar sem þörfin fyrir styrki til einstaklinga og fjölskyldna sem eiga fjárhagslega erfitt um jólin er umtalsverð um þessar mundir.

 

Stjórn Þingiðnar fundaði síðasta fimmtudag. Mörg mál voru á dagskrá fundarins. Meðal annars urðu umræður um sameiningu atvinnuþróunarfélaganna í Þingeyjarsýslum og Eyjafirði við Eyþing sem er samstarfsvettvangur sveitarfélaga á Norðurlandi. Stjórnarmönnum leist afar illa á sameiningu þessara þriggja félaga/stofnanna og töldu hana ekki vera til hagsbóta fyrir atvinnu- og byggðamál í Þingeyjarsýslum. Veruleg hætta væri á því að sameiningin leiddi til þess að ákveðið frumkvæði fyrir þróun og atvinnuuppbyggingu í Þingeyjarsýslum legðist af. Fyrir liggur að meirihluti stjórnar verður í höndum sveitarfélaga á Eyjafjarðarsvæðinu og ekki er ólíklegt að megin starfsemi félagsins verði á Akureyri. Til viðbótar má geta þess að Akureyringar kröfðust þess að fá stjórnarformennskuna í nýja félaginu. Á næstu vikum verður ráðinn framkvæmdastjóri fyrir sameinað félag sem gengur undir starfsheitinu Norðurbrú.

Þess má geta að stjórn Atvinnuþróunarfélags Þingeyinga hefur verið skipuð fulltrúum frá sveitarfélögum, atvinnurekendum og stéttarfélögum í Þingeyjarsýslum. Það er góður samstarfsvettvangur fyrir atvinnu- og byggðamál í héraðinu. Ekki er reiknað með aðkomu aðila vinnumarkaðarins í stjórn nýja félagsins auk þess sem þrír sveitastjórnarmenn í Þingeyjarsýslum verða í stjórn af sjö manna stjórn, það er í minnihluta stjórnar Norðurbrúar.

Stjórnir sjóðanna Landsmenntar, Sjómenntar, Ríkismenntar og Sveitamenntar, sem Framsýn á aðild að fyrir sína félagsmenn, hafa samþykkt að hækka hámark einstaklingsstyrkja vegna náms/námskeiða og kynnisferða úr kr. 100.000 upp í kr. 130.000 á ári. Nýja reglan tekur gildi um næstu áramót. Uppsafnaður þriggja ára réttur hækkar úr kr. 300.000 í kr. 390.000. Hækkunin tekur gildi 1. janúar 2020 og gildir gagnvart því námi sem hefst á nýju ári. Fjölmargir félagsmenn Framsýnar nýta sér á hverju ári styrki til náms eða námskeiða sem þeir sækja.

Á meðfylgjandi mynd má sjá stjórn Fræðslusjóðsins Landsmenntar ásamt starfsmönnum. Stjórnin fundaði á fimmtudaginn og tók m.a. ákvörðun um að hækka styrki til félagsmanna þeirra stéttarfélaga sem aðild eiga að sjóðnum. Stjórnarformaður sjóðsins er formaður Framsýnar, Aðalsteinn Árni.

 

Við viljum benda á starfið sem er auglýst hér að ofan. Um er að ræða spennandi starf sem hægt er að vinna á félagssvæði Framsýnar.

Eins og kunnugt er hefur mikið verið um útköll hjá björgunarsveitum á Norðurlandi vegna veðurofsans sem gengið hefur yfir landið síðustu daga og ekki er séð fyrir endann á. Ein af þeim björgunarsveitum sem þurft hefur að takast á við krefjandi verkefni er Björgunarsveitin Garðar. Að því tilefni samþykkti stjórn Þingiðnar á fundi í gærkvöldi að styrkja björgunarsveitina um kr. 250.000. Á meðfylgjandi mynd má sjá formann Þingiðnar, Jónas Kristjánsson, afhenda fulltrúum björgunarsveitarinnar þeim Ástþóri og Birgi gjöfina til sveitarinnar og konfekt til þeirra björgunarsveitarmanna sem standa vaktina í stjórnstöðinni. Afhending gjafarinnar fór fram í hádeginu.