kuti

Starfsmenn Skrifstofu stéttarfélaganna senda félagsmönnum og landsmönnum öllum hugheilar jólakveðjur með ósk um farsælt komandi ár frá starfsfólki sem tók lagið.

Aðalfundur Sjómannadeildar Framsýnar stéttarfélags verður haldinn föstudaginn 27. desember 2024 í fundarsal félagsins. Fundurinn hefst kl. 17:00. Boðið verður upp á hefðbundnar veitingar og  óvæntan glaðning. Mikilvægt er að sjómenn láti sjá sig á fundinum og taki þátt í líflegum umræðum. Mynd: Gunnar Baldursson. https://framsyn.is/2024/11/30/adalfundur-sjomannadeildar-2024/

Á fundi formanna SGS þann 10. desember síðastliðinn var m.a. umræða um þá þróun sem orðið hefur í leikskólamálum víða um land, þar sem daglegur vistunartími er styttur í 6 klukkustundir en gjald fyrir dvalartíma umfram þann tíma er hækkað verulega. Í tilefni þess sendi fundurinn frá sér eftirfarandi ályktun en þess má geta að Framsýn á aðild að SGS.

Formannafundur Starfsgreinasambands Íslands varar við þeirri þróun sem orðið hefur í leikskólamálum víða um land, þar sem daglegur vistunartími er styttur í 6 klukkustundir en gjald fyrir dvalartíma umfram þann tíma er hækkað verulega. Einnig hefur svokölluðum skráningardögum fjölgað, þ.e.a.s. dögum sem ekki eru innifaldir í föstu mánaðargjaldi og greiða þarf sérstaklega fyrir.

Þeir foreldrar, sem vinnu sinnar vegna hafa ekki tök á því að stytta vistunartíma barna sinna, greiða eftir breytingarnar mun hærra gjald en áður svo nemur tugum prósenta. Bitnar þetta helst á tekjulágum foreldrum með lítið stuðningsnet og lítinn sveigjanleika í starfi.

Þótt sveigjanleiki hafi aukist hjá þeim hluta vinnumarkaðarins sem nýtur styttingu vinnuvikunnar, hefur stærstur hluti félagsmanna aðildarfélaga SGS alls enga styttingu fengið – vinnur ennþá 40 stunda vinnuviku og hefur ekki tök á að vinna að heiman hluta úr degi eða sækja börn fyrr á leikskólann. Þessi staðreynd virðist hafa farið fram hjá þeim sem stýra leikskólamálum.

Þangað til stytting vinnuvikunnar hefur verið innleidd hjá vinnumarkaðinum í heild sinni er þessi viðsjárverða þróun algerlega ótímabær. Hún mun draga úr ráðstöfunartekjum tekjulægstu heimilanna, auka ójöfnuð, grafa undan atvinnuþátttöku og er dýrkeypt bakslag í jafnréttisbaráttunni sem þó á enn langt í land.

Formannafundur Starfsgreinasamband Íslands krefst þess að sveitarfélög leiti annarra leiða til að leysa mönnunarvanda leikskólanna, þessi leið er of dýru verði keypt.

Ályktun um leikskólamál (PDF)

Skrifstofa stéttarfélaganna verður lokuð á Þorláksmessu, opnum aftur föstudaginn 27. desember. Starfsfólk stéttarfélaganna

Minnisbækur stéttarfélaganna eru komnar á Skrifstofu stéttarfélaganna. Það á einnig við um dagatölin 2025. Endilega komið við og fáið ykkur dagbók og dagatal. Við munum síðan gera okkur ferð í sveitirnar eftir helgina og færa þeim sem það vilja dagbækur og dagatöl.

Starfsmenn Skrifstofu stéttarfélaganna ásamt mökum komu saman í aðstöðu Píludeildar Völsungs eina kvöldstund í desember. Aðstaðan er öll hin glæsilegasta en hún var nýlega tekin í notkun. Tilgangurinn var að hafa gaman og fá fræðslu um íþróttina en Guðmundur Kristjánsson og félagar úr deildinni tóku vel á móti gestunum frá stéttarfélögunum. Eftir góðar móttökur og fræðslu kepptu starfsmenn og makar innbyrðis um titilinn Pílumeistari ársins. Við látum myndirnar tala sínu máli:

Stjórn Þingiðnar kom saman til síðasta fundar ársins á dögunum. Fjölmörg mál voru tekin fyrir s.s. sameining stéttarfélaga, orlofshús félagsins í Hraunholti, skuldastaða fyrirtækja gagnvart félaginu, uppbygging íbúðafélagsins Bjargs á Húsavík og síðast en ekki síst flugsamgöngur milli Húsavíkur og Reykjavíkur. Eftir fundinn var boðið upp á kvöldverð enda lokafundur ársins. Sésrtakur gestur fundarins var Vigfús Þór Leifsson sem lét af störfum sem stjórnarmaður á síðasta aðalfundi félagsins eftir áratuga stjórnarsetu.

Fréttabréf stéttarfélaganna er komið úr prentun. Hægt er að nálgast bréfið í flestum matvörubúðum á félagssvæðinu auk þess sem það liggur frammi á Skrifstofu stéttarfélaganna. Til viðbótar má geta þess að áhugasamir geta skoðað það á heimasíðunni; framsyn.is.

https://framsyn.is/wp-content/uploads/2024/11/Frettabref_3.tbl_._desember_2024.pdf

Þá er rétt að geta þess að dagatöl og minnisbækur ættu að vera í boði fyrir félagsmenn um næstu helgi, það er í síðasta lagi eftir helgina.

Stjórn Framsýnar samþykkti í dag að senda frá sér ályktun um nýstofnað gervistéttarfélag, „Virðingu.“ Ályktunin er svohljóðandi:

Stjórn og trúnaðarráð Framsýnar tekur heilshugar undir ályktun Alþýðusambands Íslands er viðkemur „Virðingu” sem stofnað hefur verið sem stéttarfélag án þess að uppfylla grundvallarskilyrði sem um slík félög gilda. Framsýn skorar á starfsfólk í veitingageiranum að halda sig fjarri félaginu og taka ekki þátt í starfsemi sem miðar að því einu að skerða kjör og grafa undan réttindum sem áunnist hafa með áratuga baráttu.

Gervistéttarfélagið „Virðing” fellur undir þá skilgreiningu sem notuð er um svonefnd „ gul stéttarfélög- teikara”. Þar er átt við félög sem atvinnurekendur eiga frumkvæði að stofna og stýra og  gera þannig í reynd kjarasamninga  við sjálfa sig enda í það minnsta tveir stjórnarmenn „Virðingar” sem koma beint að rekstri veitingastaða sem eigendur eða stjórnarmenn.

Framsýn beinir þeim tilmælum til allra heiðvirðra atvinnurekenda að hafna afdráttarlaust markmiðum og aðferðarfræði veitingamanna á vettvangi SVEIT og „Virðingar” sem grafa undan réttindum launafólks til þess eins að skapa sjálfum sér betri samkeppnisaðstöðu gagnvart þeim sem löglega standa að rekstri fyrirtækja sinna.

Framsýn vekur athygli á að kjarasamningur „Virðingar” við SVEIT felur í sér augljósan ásetning um að skerða verulega kjör og réttindi starfsfólks í veitingageiranum. Það á við um lengingu dagvinnutíma, lækkun vaktaálags, niðurfærslu orlofsréttinda, skertan veikindarétt og fleira. Að auki uppfyllir „Virðing” ekki ýmsar lögbundnar skyldur sínar gagnvart félagsmönnum m.a.  er varðar rekstur sjúkrasjóðs og fræðslusjóðs sem skiptir verkafólki verulega miklu máli.

Framsýn kallar eftir skilyrðislausri samstöðu með launafólki í veitingageiranum. Félagið lýsir yfir stuðningi við réttindabaráttu þess og við gerð raunverulegra kjarasamninga í stað skipulegrar viðleitni til að níðast á láglaunafólki, ekki síst innflytjendum og ungmennum. Árásum sem þessum verður mætt af mikilli hörku um leið og Framsýn skorar á SVEIT að gefa upp hvaða veitingastaðir hafa boðað að taka upp kjarasamning „Van-Virðingar“ svo almennir borgarar geti sniðgengið slíka staði.

Stjórn og trúnaðarráð Framsýnar hefur ákveðið að setja íbúð félagsins í Asparfelli 8 á söluskrá. Á móti verði skoðað að bæta við íbúð í Þorrasölum í Kópavogi. Gangi þetta eftir verður Framsýn með allar sýnar íbúðir á höfuðborgarsvæðinu í Þorrasölum en mikil ánægja hefur verið meðal félagsmanna með íbúðirnar. Töluvert hagræði, er auk þess fólgið í því, að hafa allar íbúðirnar á sama stað.

Samið hefur verið við flugfélagið Norlandair um að fljúga fjórar flugferðir í viku milli Húsavíkur og Reykjavíkur á tímabilinu 16. desember 2024 til 15. mars 2025.   Unnið er að undirbúningi en nánari upplýsingar verður hægt að finna á heimasíðu flugfélagsins innan skamms. 

Flugleiðin er styrkt til að tryggja tímabundið lágmarksþjónustu á flugleiðinni á meðan markaðslegar forsendur eru ekki til staðar, enda flugið mikilvægt fyrir íbúa og atvinnulíf á svæðinu.

Aðalfundur Sjómannadeildar Framsýnar stéttarfélags verður haldinn föstudaginn 27. desember 2024 í fundarsal félagsins. Fundurinn hefst kl. 17:00.

Dagskrá:

1. Venjuleg aðalfundarstörf
2. Kjaramál
3. Önnur mál

Boðið verður upp á hefðbundnar veitingar og  óvæntan glaðning. Mikilvægt er að sjómenn láti sjá sig á fundinum og taki þátt í líflegum umræðum.

Stjórn deildarinnar

Sérstök dómnefnd var fengin til að velja fallegar myndir á dagtöl stéttarfélaganna vegna ársins 2025. Þetta eru þær Elín, Emilía og Gunnhildur. Eftir smá slagsmál komust þær að niðurstöðu og völdu sjö fallegar myndir. Dagatölin verða prentuð í næstu viku.

Forsvarsmenn Framsýnar hafa undanfarið verið í sambandi við Vegagerðina varðandi flugsamgöngur milli Húsavíkur og Reykjavíkur. Vitað er að Vegagerðin bauð flugið út í mars 2024, það er til Húsavíkur og Vestmannaeyja. Eitt tilboð barst í flugleiðina til Húsavíkur sem var ekki tekið. Tilboði Mýflugs í flugið til Vestmannaeyja var hins vegar tekið.

Framsýn fékk það staðfest í dag að Vegagerðin hefði sent út síðasta föstudag, 22. nóvember 2024, verðkönnun fyrir flug til Húsavíkur á tímabilinu 16. desember 2024 til 15. mars 2025.

Frestur flugrekenda til að senda inn verðtilboð er til kl. 12:00 fimmtudaginn 28. nóvember 2024. Óskað hefur verið eftir tilboði í flug með farþega og vörur á flugleiðinni Reykjavík – Húsavík – Reykjavík,  fjórar flugferðir fram og til baka á viku.

Stjórn og trúnaðarráð Framsýnar ásamt trúnaðarmönnum félagsins á vinnustöðum, starfsmönnum félagsins og stjórn Framsýnar-ung komu saman í gær í fundarsal stéttarfélaganna. Hefð er fyrir því að klára árið í starfi félagsins með sérstökum jólafundi. Þannig vill Framsýn þakka öllum þeim fjölmörgu félagsmönnum sem koma að störfum fyrir félagið fyrir framlag þeirra í þágu félagsins sem er ómetanlegt. Mætingin í gær var mjög góð enda leiðist engum á jólafundinum þar sem boðið er upp á góðar veitingar og heimatilbúin skemmtiatriði. Við látum myndirnar tala sínu máli:

Guðný Ingibjörg Grímsdóttir var valin „Jólasveinn ársins 2024“ á lokafundi stjórnar og trúnaðarráðs Framsýnar á árinu. Trúnaðarmönnum á vinnustöðum, starfsmönnum stéttarfélaganna og stjórn Framsýnar-ung var einnig boðið að sitja fundinn sem fram fór föstudaginn 22. nóvember. Fundarmönnum bauðst að kjósa þann félagsmann sem þykir hafa skarað fram úr í starfi Framsýnar á árinu.  Titilinn „Jólasveinn ársins 2024“ hlaut Guðný Ingibjörg Grímsdóttir fyrir hennar mikla og óeigingjarna starf í þágu félagsins, reyndar til margra ára. Henni hafa verið falið mörg trúnaðarstörf á vegum Framsýnar og er í dag í aðalstjórn félagsins auk þess sem hún hefur um árabil verið trúnaðarmaður starfsmanna ÚA fiskþurrkun á Laugum í Reykjadal. Framsýn óskar Guðnýju til hamingju með titilinn um leið og henni eru þökkuð frábær störf í þágu félagsins. Ásgerður Heba Aðalsteinsdóttir trúnaðarmaður starfsmanna í Borgarhólsskóla er með Guðnýju á myndinni en hún hélt utan um kosninguna með formanni félagsins.

„Miðstjórn Alþýðusambands Íslands (ASÍ) fordæmir þá ákvörðun Íslandsbanka að hækka vexti á verðtryggðum lánum á sama tíma og verðbólga gengur niður og vonir vakna um að hagur almennings taki að batna. Þessi viðbrögð við löngu tímabærri lækkun stýrivaxta Seðlabankans jafngilda því að stjórnendur Íslandsbanka hafi kastað blautri og illa þefjandi tusku sinni beint í andlit landsmanna. 

Miðstjórn telur óboðlegt með öllu að stjórnendur Íslandsbanka skuli nánast á sömu mínútu og tilkynnt var um 0,50 prósentustiga  lækkun stýrivaxta Seðlabankans greina frá því að breytilegir verðtryggðir vextir hækki um 0,30 prósentustig. Þessi gjörningur er enn ein sönnun þess hvernig fjármálavaldið ætlar ekki að missa mínútu úr við að mergsjúga fólkið í landinu.  

Vakin skal athygli á að með hækkuninni, miðvikudaginn 20. nóvember, hefur Íslandsbanki hækkað breytilega verðtryggða vexti um 0,80 prósentustig á síðustu 60 dögum. Mjög margir lántakendur sem trúðu gaspri stjórnmálamanna um efnahagslegan stöðugleika hafa staðið og standa nú frammi fyrir því að fastir vextir eru að losna. Flestir neyðast til að endurfjármagna lánin með verðtryggðum lánum. Þannig  hefur íslenskum lántakendum skipulega verið „smalað“ yfir í hið verðtryggða lánaform til að gefa bönkum færi á frekari vaxtahækkunum. Á sama tíma fækkar þeim sem greiða af óverðtryggðum lánum sínum. Þá vexti lækkar því Íslandsbanki.  

Miðstjórn ASÍ telur með öllu óásættanlegt að nú þegar launafólk hefur sýnt ábyrgð við gerð kjarasamninga og árangur er tekinn að sjást að fjármálastofnanir nýti tækifærið og hækki verðtryggða vexti með það að markmiði að viðhalda óeðlilegri arðsemi á fákeppnismarkaði. Nú þegar hefur almenningur þurft að horfa upp á bankana stinga lækkun bankaskatts í vasa eigenda frekar en að skila ábatanum til neytenda. Ósvífnin er fullkomnuð þegar bönkum er falið að innheimta ábata kjarasamninga í krafti einokunar.  

Miðstjórn Alþýðusambandsins telur að launafólk fái ekki þolað lengur það siðleysi sem fær þrifist óáreitt innan íslenska bankakerfisins. Á þessum „markaði“ ríkir gjörspillt fákeppni sem einkennist af ógegnsæi og  græðgi.“ 

Eins og fram hefur komið á heimasíðunni hefur Framsýn lengi barist fyrir því að Bjarg íbúðafélag byggði húsnæði á Húsavík í samstarfi við Norðurþing. Framkvæmdir eru þegar hafnar við sex íbúða raðhús að Lyngholti 42-52. Gangi allt eftir verða þær klárar vorið 2025. Til upprifjunar má geta þess að Bjarg er sjálfseignarstofnun rekin án hagnaðarmarkmiða. Félaginu er ætlað að tryggja tekjulágum einstaklingum og fjölskyldum á vinnumarkaði, sem eru fullgildir félagsmenn aðildarfélaga ASÍ eða BSRB, aðgengi að öruggu íbúðarhúsnæði í langtímaleigu. Um er að ræða svokölluð leiguheimili að norænni fyrirmynd. Félagsmenn Framsýnar, Þingiðnar og Starfsmannafélags Húsavíkur hafa aðgengi að þessum íbúðum enda séu þeir fullgildir félagsmenn.

Um þessar mundir er unnið að því að úthluta íbúðunum til umsækjenda. Rúmlega 40 umsóknir bárust um þessar sex íbúðir. Eftirspurn eftir íbúðum sem þessum er greinilega gríðarleg og því þörf á frekari uppbyggingu. Framsýn hefur ákveðið að hefja viðræður við Bjarg um að félagið haldi frekari uppbyggingu áfram á Húsavík í fullu samráði við Norðurþing enda samstarfsverkefni Bjargs og viðkomandi sveitarfélaga þar sem uppbyggingin fer fram.

Húsavík, Lyngholt 42-52 | Bjarg íbúðafélag

Kvennaráðstefna ASÍ var haldin á Akureyri 14. og15. nóvember undir yfirskriftinni: Ryðjum hindrunum úr vegi – kvenfrelsi og stéttabarátta. Ráðstefnan í ár var tvíþætt, þar sem annarsvegar var unnið að hefðbundinni dagskrá, en hún markaði einnig  upphaf Kvennaárs 2025, sem ASÍ hyggst taka þátt í út í af fullum krafti,  í samstarfi við  36 samtök femínista, kvenna, launafólks, fatlaðs fólks og hinsegin fólks. Fyrir hönd Framsýnar sátu Ósk Helgadóttir og Agnieszka Szczodrowska ráðstefnuna, en með þeim í för var  Nele Maria Beitelstein fjölmenningafulltrúi Norðurþings. Var ráðstefnan afar vel heppnuð að þeirra sögn, þótt veðurfarið torveldaði  samgöngur og ráðstefnugestir yrðu færri en í upphafi var áætlað. Þær stöllur stóðu fyrir málstofu á ráðstefnunni, og var yfirskrift hennar: Samfélagið okkar – konur og fjölmenning. Var þar vísað til þeirra miklu breytinga sem orðið hafa síðustu áratugi, á íbúasamsetningu samfélaga á félagssvæði stéttarfélaganna, sem nær frá Vaðlaheiði í vestri til Raufarhafnar í austri, upplifun þeirra sem koma erlendis frá af dvölinni hér  og hvernig við getum gert fólki sem kemur erlendis frá, betur kleift að aðlagast samfélaginu.

Með þessari frétt látum við fylgja með ræðu varaformanns Framsýnar sem hún flutti á ráðstefnunni. Ósk Helgadóttir var ráðstefnustjóri auk þess að standa að málstofu með Nele og Agnieszku um „Samfélagið okkar – konur og fjölmenningu.“  

Komið þið sælar kæru konur.

Það er mér mikill heiður að fá að standa hér fyrir stafni og mér finnst einstaklega ánægjulegt að sjá ykkur saman komnar hér, konur úr öllum stéttum, alls staðar að. Konur sem, þora, geta og vilja.

Kvennaráðstefnan í ár er tvíþætt. Annarsvegar vinnum við að hefðbundinni dagskrá, sem þegar hefur verið kynnt rækilega fyrir ykkur, en ráðstefnan í ár markar einnig upphaf Kvennaárs 2025, sem ASÍ hyggst taka þátt í út í ystu æsar, í samstarfi við  36 samtök femínista, kvenna, launafólks, fatlaðs fólks og hinsegin fólks. En auðvitað  er einnig markmiðiðið með Kvennaráðstefnunni eins og endranær, að virkja samtakamátt ASÍ-kvenna til að styðja og hvetja konur til áhrifa í hreyfingunni, ásamt því að fræðast, brýna verkalýðshugsjónina og hafa gaman saman.

Og þá hefst lesturinn:

Íslenskar konur tóku sér frí frá störfum til að minna á mikilvægi vinnuframlags síns þann 24. október 1975 og lömuðu með því samfélagið. Það voru verkakonur, verslunarkonur, húsmæður, konur úr öllum stéttum og flokkum alls staðar af á landinu, sem gengu þar í takt og vildu vekja athygli á launamisrétti, á vanmati á störfum kvenna, á skorti á virðingu og valdaleysi kvenna. Þær vildu breyta þeirri samfélagsgerð sem ríkt hafði um aldir, sem var byggð á hugmyndafræði gamla bændasamfélagsins, með konuna sem þjónandi ambátt. 

Vissulega hafa skrefin okkar verið fram á við. Við státum til dæmis af því að á Íslandi sé mesta jafnrétti kynja í veröldinni. En það er ekki nóg og þótt staðan sé verri annarstaðar, þýðir það ekki að við eigum að sætta okkur við þá mismunun sem hér ríkir. Hvorki á grundvelli kyns né annars. Réttur okkar til sömu launa og framlag okkar til samfélagsins er óháð því hvers kyns við erum. Eða ætti að minnsta kosti að vera það. 

Jafnrétti kynja á vinnumarkaði var helsta baráttumál íslenskra kvenna árið 1975, og lögð var áhersla á að vinna þyrfti bug á vanmati á störfum kvenna, launamisrétti og aðgerðarleysi í dagvistunarmálum. Þessi baráttumál eru því miður enn helstu baráttumál okkar. 

 Kynbundinn munur á atvinnutekjum kynja er vitnisburður um það vanmat, því konur voru árið 2023 með 21% lægri atvinnutekjur en karlar. Aðgerðir eins og innleiðing á starfsmati hjá sveitarfélögum og kröfur um jafnlaunavottun hafa dregið úr launamun á undangengnum árum, en þau tæki eru hins vegar ekki fullnægjandi til þess að leiðrétta launamun sem stafar af kynbundinni skiptingu vinnumarkaðar. Að atvinnutekjur kvenna séu lægri en karla má að talsverðum hluta rekja til ólaunaðrar umönnunarábyrgðar sem hvílir á herðum kvenna, en umönnunarábyrgð hér á landi er með því hæsta í Evrópu.

 Alþingi Íslendinga samþykkti  árið 1961 lög um að sömu laun skyldi veita fyrir jafn verðmæt störf. Í lögunum fólst að launajöfnuður ætti að ríkja á Íslandi frá og með árinu 1967. Það hefur ekki tekist, eða hvað?

Stærsta skrefið í áttina að því að útrýma launamun kynjanna er að leiðrétta skakkt verðmætamat mat kvennastarfa, en rannsóknir sýna að kerfisbundið vanmat á svonefndum kvennastörfum leiðir til lægri launa. Þannig er það ekki bara hér á landi, heldur um allan heim og er megin ástæðan fyrir kynbundnum launamun. 

Við höfum byggt upp velferðarkerfið okkar á vanmetnum störfum sem áður þótti sjálfsagt að konur ynnu launalaust. Það eru að mestum hluta konur sem starfa við umönnun barna, sjúkra, fatlaðs og aldraðs fólks og launin þeirra eru eins og allir vita, ekkert sérstaklega til að hrópa húrra fyrir. Ætti ekki öllu heilvita fólki að vera ljós þau verðmæti, sem fólgin eru í þessum störfum ? Og við getum jafnframt spurt hvort að þau störf sem verða til á einkamarkaði, yrðu í raun til án góðra menntastofnanna, án sterkra innviða og öflugrar heilbrigðisþjónustu? Þessu getum við breytt ef áhugi er fyrir hendi.

Það hefur verið látið viðgangast að  atvinnurekendur, og þar með taldir opinberir aðilar, hafi veitt sjálfum sér afslátt við launasetningu ómissandi kvennastétta. Útvistun starfa við ræstingar er nærtækt dæmi um það og með þeirri framkvæmd er láglaunafólk þvingað til að sætta sig við enn verri kjör. Þetta er fólkið sem hangir á horriminni í fyllstu merkingu þess orðs, oftast konur með ótímabundna samninga, með stuttum uppsagnarfresti. Það er ekki bara dapurleg, heldur svipljót samfélagsmynd að fyrirtæki og stofnanir sem sinna börnum og öldruðum skuli telja þessa leið vænlegasta til að ná fram sparnaði í rekstri. Konur sem starfa við ræstingar og umönnun barna fá lægstu launin í íslensku samfélagi og vinnudagar kvenna af erlendum uppruna, sem margar hverjar vinna þessi störf eru lengri og óreglulegri en almennt meðal kvenna á Íslandi. 

Dagvistunarmál voru eitt af stóru málunum sem konur beittu sér fyrir á Kvennafrídaginn 1975. Um það leyti var uppbygging  leikskólakerfis á Íslandi að hefjast og hafði þá tvíþætt markmið – að veita börnum bestu mögulegu uppvaxtarskilyrði og að tryggja báðum foreldrum möguleika til þátttöku á vinnumarkaði. Dagvistunarúrræði eru mikilvægt jafnréttistól og allar breytingar á þeim ber því að skoða sérstaklega vel með tilliti til mismunandi áhrifa á kynin. 

Nýverið hafa nokkur stór sveitarfélög ákveðið að skerða eða nota neikvæða hvata til að stytta dvalartíma barna í leikskólum. Nýjar gjaldskrár fela í sér gjaldfrjálsa sex klukkustunda leikskólavist barns, en á móti hækkar gjald þeirra foreldra sem þurfa á lengri vist barna að halda. Samhliða gjaldskrárbreytingum hefur þjónusta verið skert með fjölgun svokallaðra skráningadaga. Með þessum breytingum eru sveitarfélögin að sögn, annars vegar að bregðast við ófremdarástandi í leikskólum sveitarfélaganna, þar sem mannekla og erfið starfsskilyrði hafa torveldað faglegt leikskólastarf, en jafnframt eru tillögurnar hugsaðar til að auka velferð barna með meiri samveru með foreldrum. 

Breytingarnar endurspegla með engu móti stöðu foreldra á vinnumarkaði, en yfir 90% barna eru í leikskóla meira en sex klukkustundir á dag.Þetta er hrein þjónustuskerðing sem kemur verst niður á konum sem tilheyra hópum sem eru í viðkvæmri og/eða jaðarsettri stöðu í samfélaginu, svo sem vegna uppruna, eru í láglaunastörfum eða búa við krefjandi félagslegar aðstæður. Þetta þýðir einfaldlega að  hluti kvenna minnkar við sig launaða vinnu til að sinna ólaunaðri vinnu innan veggja heimilisins og umönnun fjölskyldumeðlima, en 30 prósent kvenna á íslenskum vinnumarkaði eru í hlutastörfum á móti 12 prósent karla. Langt hlé frá störfum eða lækkað starfshlutfall leiðir ekki aðeins af sér launaskerðingu, heldur hefur veruleg áhrif á tækifæri kvenna til framþróunar á vinnumarkaði og bitnar á lífeyrisréttindum þeirra í framtíðinni.

Það er á  ábyrgð sveitarfélaganna og stjórnvalda að tryggja fjármögnun leikskólakerfisins og viðunandi aðbúnað starfsfólks, sem að langmestu leyti eru konur. Getur verið að orsökin fyrir því að illa gengur að manna leikskólanna, hvort heldur það eru leikskólakennarar, eða almennt starfsfólk, séu vinnuaðstæður og launakjör þessara starfsstétta ? 

Þótt konur hafi sótt fram og kvennabaráttu vaxið fiskur um hrygg á síðustu áratugum er kynjakerfið okkar djúpstætt og endingardrjúgt. Kynferðisleg áreitni og kynbundið ofbeldi er ljótur blettur á menningu/ómenningu okkar. Það sýnir sig enn þann dag í dag hvernig valdastaða karla, peningar og úrelt gildi karlmennskunnar gefa þeim brenglaða mynd af því sem þeir telja sig eiga skilið og rétt á að fá samkvæmt stöðu sinni, að líkami kvenna (hinnar þjónandi ambátta) sé leikvöllur karla. 

Rannsóknir hafa verið gerðar á umfangi slíkra mála á vinnumarkaði og eru niðurstöðurnar sláandi. Tæplega þriðjungur kvenkyns svarenda svaraði því til að þær hafi orðið fyrir áreitni í vinnunni, sbr. Vísindarannsókn Háskóla Íslands um áfallasögu kvenna.

 ASÍ hóf fyrir nokkrum árum vinnu við að bæta móttöku þolenda kynferðislegrar áreitni/ofbeldi í vinnu og vinnutengdu umhverfi. Það þróaðist yfir í samstarf heildarsamtaka launafólks og Virk, og er Fræðslan  afrakstur þess samstarfs. Hún er í raun viðbragð við #MeToo, því eftir þá sprengingu varð öllum ljóst að það þyrfti að gera enn betur í málaflokknum.

Skipulag Fræðslunnar er í stuttu máli með þeim hætti að starfsfólk stéttarfélaga verður  þjálfað í að taka á móti þolendum kynferðisafbrota, út frá svokallaðri þolendamiðaðri nálgun, með áherslu á réttindi þeirra. Í kjölfarið geta þolendur sótt sálrænan stuðning hjá VIRK. Þolanda er trúað, hann ræður för og ekkert er gert nema með hans samþykki. Þessi aðferð er notuð í samskiptum við þá aðila sem eiga erfiða reynslu að baki og hefur verið brotið á. 

Það er gríðarlega mikilvægt að reyna að fækka tilfellum af kynferðislegrar áreitni og ofbeldi og jafn mikilvægt að þolendum sé mætt að skilningi og að þeir finni að þeir ráði för. 

Fórnarlömb kynferðisofbeldis bera oftast harm sinn í hljóði og veruleiki þeirra er ósanngjarn og ruddalegur. Ein slík frásögn getur valdið hamfarabylgju fjölmiðlaumfjöllunar, þar sem sá sem fyrir ofbeldinu varð fær þau skilaboð frá samfélaginu, beint eða óbeint að hann geti sjálfum sér um kennt ? Afleiðingar kynferðisofbeldis geta sannarlega haft alvarlegar afleiðingar fyrir einstaklinga, vinnustaði og samfélagið allt. Við þurfum að opna augun fyrir vandamálinu í stað þess að grafa það í sandinn. Höfnum því að ofbeldismenning sé sjálfsögð og eðlileg! 

Þegar íslenskar konur gengu út af heimilum sínum, skólum og vinnustöðum og kröfðust einum rómi jafnréttis og breytinga, þann 24.október 1975, heyrði það allur heimurinn. Þær þorðu, þær gátu, þær vildu. Sagt er að daginn þann hafi verið lagður hornsteinn að kvennasamstöðu þvert á pólítískar línur. Við eigum þessum konum mikið að þakka og það er mikilvægt að afrek þeirra gleymist ekki.  Tæpum fimmtíu árum síðar ströglum við enn og berjumst fyrir jafnrétti, sem ætti að vera lýðum ljóst að snýst um lýðræði og mannréttindi. Við höfnum því að vera álitnar vara – eitthvað. Við erum manneskjur og krefjumst þess hver einstaklingur geti þroskað og nýtt hæfileika sína án heftandi hugmynda um hlutverk kynja. Gamla ambáttin er dauð. 

Kæru systur. Við höfum verk að vinna.

Takk fyrir mig.

Píla hefur verið stunduð á Íslandi til fjölda ára og verður sífellt vinsælli enda auðvelt að stunda hana víða. Íþróttin hefur hafið innreið sína af fullum krafti á Húsavík og fyrr á árinu var stofnuð Píludeild Völsungs. Hópur fólks, ungir sem gamlir, hafa þegar skráð sig í deildina og fer ört fjölgandi.

Undanfarnar vikur og mánuði hafa félagsmenn unnið að því að standsetja aðstöðu í norðurendanum í kjallara Sundlaugar Húsavíkur. Búið er að græja þar fullkomna aðstöðu fyrir deildina sem var opnuð með formlegum hætti í gærkvöldi. Aðstaðan er um 70 fermetrar og fyrsta flokks í alla staði. Búið er að koma upp átta spjöldum með lýsingu og fullkomnum brautum.  Miðað við áhugann er ekki ólíklegt að stækka þurfi húsnæðið enn frekar á komandi árum en vinnan við núverandi aðstöðu hefur verið unnin í sjálfboðavinnu. Það jákvæða við þessa íþróttagrein er að flestir ef ekki allir geta stundað íþróttina. Fjölmörg dæmi eru um að ungt fólk, sem ekki hefur fundið sig í hefðbundnum íþróttagreinunum, hafi fundið sér stað í píluíþróttinni sem er vel.

Góðir styrkir hafa fengist í verkefnið og munar þar mestu um styrk frá Norðurþingi sem lagði deildinni til eina milljón króna til uppbyggingar á nýrri aðstöðu, en húsnæðið er í eigu sveitarfélagsins. Þá styrktu Framsýn og Þingiðn verkefnið með 200.000 kr. framlagi auk þess sem stéttarfélögin hafa samþykkt að félagsmenn sem stunda íþróttina geti notað sinn heilsueflingarstyrk hjá félögunum upp í æfingagjaldið. Sú ákvörðun kemur sér afar vel fyrir félagsmenn Píludeildarinnar sem jafnframt eru félagsmenn í stéttarfélögunum þar sem þeir geta fengið allt að 50% niðurgreiðslu á æfingagjöldum. Með þessari ákvörðun vilja stéttarfélögin halda áfram að gera vel við sína félagsmenn, ekki síst þá sem stunda íþróttir sér til heilsueflingar.