kuti

Guðmundar Steina Jósefsdóttir fyrrverandi formaður Framsýnar-ung flutti ávarp dagsins á hátíðarhöldunum á Húsavík í dag og byrjaði ávarpið með þessum orðum; Góðan daginn og gleðilega hátíð. Það er mér mikill heiður að fá að vera hérna með ykkur í dag.

Þegar 1. maí nálgast fyllist ég alltaf stolti og þakklæti. Ég er stolt af því að búa í þessu merka samfélagi og einstaklega þakklát fyrir dugnað og eljusemi fyrri kynslóðum að berjast fyrir okkar kjörum. Við búum í frábæru samfélagi, samtakamátturinn er einstakur og ef ekki væri fyrir hann værum við ekki á þeim stað sem við erum í dag. Þó megum við ekki gleyma okkur, það er búið að troða slóðina fyrir okkur en við verðum að halda áfram að fylla í hana.

 En til þess að það sé hægt verðum við að hugsa út í nokkra hluti. Við þurfum að vita hvað við viljum og eins hugsa út í hvernig hlutirnir eru og hafa verið. Sagan er nefnilega mikilvæg, bæði saga okkar sem einstaklingar og sem þjóð því hún skilgreinir okkur. Ég var alin upp í sem við köllum ekta „verkamanna fjölskyldu“. Faðir minn vann á vinnuvélum og móðir mín var heimavinnandi. Þegar ég var 9 ára tókst þeim að láta gamlan draum rætast, keyptu jörð og urðu bændur. Það sem að við vorum stór systkinahópurinn, var okkur kennt mjög ungum að allir þyrftu að hjálpast að og skila sínu svo hlutirnir myndu ganga. Það er þegar ég lít til baka lærdómur sem mótaði mig mikið. Samfélagið virkar eins, það þurfa allir að skila sínu til að hlutirnir gangi og ekkert starf er yfir annað hafið, þau eru öll jafn mikilvæg, misleiðinleg, en mikilvæg. Sem betur fer liggur áhugi einstaklinga á misjöfnum stöðum og því ættum við að dást að öðrum fyrir að vinna vinnu sem höfðar ekki til okkar frekar en að líta niður á þau störf. 

Við systkinin gengum jafn mikið til verks og fullorðnir og var okkur kennt það ungum að við þyrftum að vinna fyrir því sem skipti okkur máli, það fengist  ekkert gefins í þessum heimi og það væri enginn annar að fara að koma okkur þangað sem við vildum vera, aðrir en við sjálf. Við þurfum að vita hvað við viljum og vinna af elju til að ná því takmarki. Ég hugsa oft út í það í dag hvernig foreldrum mínum tókst að koma öllum systkinahópnum upp á einungis einni innkomu. Það var alls ekki auðvelt, það var gert allt til að bjarga sér og hefði þetta aldrei tekist ef ekki væri fyrir samtakamáttinn og útsjónarsemina. Stórfjölskyldan hélt mikið saman og mættu allir með sína styrkleika til að vinna verk sem þurfti að gera. Höfum við systkinin grínast mikið með það á seinustu árum að við þurfum að kasta peningi upp á það hvert okkar ætti að læra að verða bifvélavirki eða rafvirki, við þurfum einnig að fara að yngja upp píparann í fjölskyldunni. 

Ég er handviss um það að þetta hefði aldrei verið svona ef ég hefði verið af efnameiri fjölskyldu, þá hefði að sjálfsögðu öll vinna verið keypt af fagmönnum. Í dag er ég mjög þakklát, þetta kenndi okkur útsjónarsemi, samkennd, skilning og gerði okkur einstaklega náin sem fjölskyldu. Við að sjá foreldra mína berjast alltaf í bökkum og þurfa að vinna mikið til að ná endum saman lærði ég að það þarf að vera jafnvægi í lífinu. Það er ekki þess virði að strita endalaust ef maður fær aldrei tækifæri til að stoppa og njóta ávaxtanna. Þess vegna sinnir verkalýðsbarátta einstaklega veigamiklu hlutverki í mínum huga. Hún ver okkar hagsmuni.

Það er hinsvegar ekki hægt að berjast fyrir einhverju sem við vitum ekki hvað er. Þess vegna þurfum við að stoppa og staldra við. Hvað er það sem við viljum? Þessi einfalda spurning getur verið flókin og margþætt. Ég veit hvað ég vil ekki. Ég vil ekki fara til baka þar sem fólk vann baki brotnu til að ná endum saman og hafði engan tíma fyrir áhugamál og lítinn tíma fyrir fjölskyldulífið. Þar sem konur unnu oft á tíðum úti  jafnhliða því að sinna öllu sem viðkom heimilislífinu og börnunum. Það eru þó ennþá miklar leifar af þeim hugsunarhætti í samfélaginu og bíð ég spennt eftir þeim degi þegar að það hverfur alveg. Sem dæmi má nefna þá er það vel varðveitt leyndarmál að ég kunni að elda, og geri meira að segja þó ég segi sjálf frá þokkalega góðan mat. Ég barðist fyrir því í mörg ár að sem fæstir vissu þetta, því ef allir vissu yrði það alltaf ég sem endaði í eldhúsinu, af því ég er kona, en ég hef miklu frekar áhuga á því að vera í útiverkunum. Ef við stoppum aðeins við og setjum þetta í samhengi þá er það alveg út í hött að það sé ákveðið eitthvað verk eða hlutverk bara eftir kyni. Við erum öll jöfn og margir karlmenn eru mjög góðir kokkar, til dæmis bróðir minn enda fær hann alltaf að elda þegar hann kemur í heimsókn og því er mér ómögulegt að skilja af hverju í ósköpunum það sé litið á eldamennsku á heimilum sem kvenmannsverk. Þetta er bara lítið dæmi af mörgum. Ég átta mig þó á því af hverju þetta er, svona virkaði samfélagið fyrir sig, því oft á tíðum unnu karlmennirnir fjarri heimilum, komu ekki heim í langan tíma, unnu lengri vinnutíma þar sem þeir voru tekjuhærri og voru því ekki til staðar og lenti þetta þar af leiðandi á konunum. Sem betur fer erum við búin að opna augun fyrir því hversu fáránlegt þetta er og er það fyrsta skrefið í átt að breytingum.

 Þá erum við komin að spurningunni hvað er það sem ég vil? Hún er eins og ég sagði áðan risastór og flókin spurning sem ég gæti aldrei svarað að fullu hér, það tæki allan daginn, en ég get nefnt nokkur dæmi. Ég vil geta sinnt vinnunni minni, þjóna tilgangi og skila vel af mér því sem ég þarf að gera. Ég á börn, þar af leiðandi þarf ég hafa einhvern öruggan stað þar sem ég get sett börnin mín á meðan ég mæti til vinnu og geti sinnt vinnunni minni áhyggjulaus. Þar kemur skólakerfið til dæmis inn í, en það þjónar veigamiklu hlutverki í að kenna börnunum okkar. Þar treysti ég á annan hlut í samfélaginu, að hann virki til að ég geti sinnt minni skyldu.

Ég vil geta fengið nægilega há laun til þess að ég hafi efni á því að fara í áunnið frí, til að ég geti notið með fjölskyldunni, sinnt áhugamálum og eins fengið tíma til að hvíla mig og mæta með enn frekari krafti til vinnu þegar fríi líkur. Ég vil geta orðið veik án þess að það hafi áhrif á það að ég missi lífsviðurværi mitt. Allt eru þetta réttindi sem sem við höfum af því að fyrri kynslóðir og verkalýðsbarátta þeirra hefur aflað okkur.  Ég vil búa í samfélagi sem kemur vel fram við mig og aðra, samgleðst mér þegar gengur vel og sýnir mér skilning og hjálpar mér að standa upp aftur þegar illa gengur. Ég vil að samfélagið mæti öllum þar sem þeir eru, því öll hafa eitthvað fram á að færa. Ég vil að öll geti lifað mannsæmandi lífi, hvort sem þau eru ungabörn, unglingar sem eru að feta sín fyrstu spor á vinnumarkaðnum, miðaldra fólkið sem ég er orðin ein af, fólk sem hefur kosið að koma og búa hér á Íslandi, öryrkjar og eldri borgarar. Allt eru þetta jafnir einstaklingar í mínum huga, sem hafa eitthvað fram á að færa og gerir samfélagið okkar ríkara. Ég vil að allir hafi hlutverk og finnist þeir tilheyra. Þetta er eins og ég sagði áður í grófum dráttum sú átt sem ég vona að við sem samfélag förum. Sumt er auðveldara í framkvæmd en annað en einhver þarf alltaf að taka fyrsta skrefið og stundum er bardaginn mislangur og erfiður en þá skiptir máli að muna af hverju við erum að þessu, hvaða niðurstöðu við viljum fá og ekki gefast upp. Verkalýðsbaráttan er eitthvað sem þarf alltaf að vera til staðar, ekkert er nógu gott þannig ekki sé hægt að bæta það og er sífelld þróun í gangi.

Þess vegna finnst mér dagurinn í dag tilvalin fyrir okkur að stoppa aðeins við og íhuga, hvernig hlutirnir hafa verið, hvernig þeir eru í dag og hvernig við viljum hafa þá. Það gleymist oft að gefa sér tíma til að hugsa í amstri hversdagsleikans þar sem við erum oft eins og hamstrar á hamstrahjóli, að reyna að klára alla hluti og sinna skyldum hvers dags fyrir sig.   

Takk fyrir mig.

Nú standa yfir fjölmenn hátíðarhöld stéttarfélaganna í Þingeyjarsýslum á Fosshótel Húsavík. Rétt í þessu var varaformaður Framsýnar, Ósk Helgadóttir að flytja hátíðarræðu dagsins sem er hér meðfylgjandi. Mögnuð ræða.

Kæru félagar 

Árið 2025 er stórt kvennaár bæði hér heima og úti í heimi. Við minnumst mikilvægra tímamóta í jafnréttisbaráttunni og viljum gjarnan spegla okkur í sögunni.

Baráttudag verkalýðsins á Kvennaári helgum við sérstaklega baráttu verkakvennafélaga fyrir bættum kjörum og réttindum, um leið og við minnumst þeirra sem fyrstar fóru fyrir baráttu verkakvenna. 

Það hefur farið minna fyrir afrekum kvenna en karla þegar horft er til sögunnar, en konur hafa í gegnum aldirnar staðið upp og breytt sögunni – samtíma sínum og þar að leiðandi sögunni eins og við þekkjum hana, og þá yfirleitt til hins betra. Ákveðnar, sterkar konur,  hafa staðið fyrir flestum breytingum á réttindum kvenna og barna ásamt því að sinna mannúðarmálum, í nærumhverfi sínu hvort sem er hér innan lands eða um allan heiminn.  

Og þá skulum við víkja að sögunni. Árið 1918 þrengdi kost íslensku þjóðarinnar verulega. Árið hófst á fádæma frosthörkum. Katla gamla gaus, spænska veikin herjaði og fyrri heimsstyrjöldinni lauk eftir fjögurra ára blóðbað. Það var dýrtíð, atvinnuleysi og vöruskortur. En svo ég telji nú ekki eingöngu upp það neikvæða sem gerðist þetta örlagaríka ár, þá er vert að minnast þess að Íslendingar fögnuðu fullveldi þann 1. desember og íslenskur fáni var dreginn að húni sem fullgildur þjóðfáni. 

Blómabærinn Húsavík var þá eins og hvert annað þorp á gelgjuskeiði, íbúatalan um 650 manns og afkoma manna síst glæsilegri en annars staðar á landinu á þessum erfiðu tímum. Litla samfélagið var stéttskipt, hér bjuggu tvær aðalstéttir. Það voru „betri borgarar“ sem voru kaupmenn, embættismenn og verslunarþjónar og svo almúgafólk (smollar) sem voru verkamenn og iðnaðarmenn. Betri borgarar voru forystumenn í atvinnu og félagslífi og flestir smollarnir lifðu á því sem landið gaf. Þeir byggðu afkomu sína á sjónum þegar ekki var aðra vinnu að hafa, ýmist á árabátum eða vélbátum sem þá voru að koma til sögunnar. Sumir höfðu kýr til heimilis, nokkrar kindur, jafnvel geitur og hænur. Eitt verkamannafélag var á staðnum og var stofnað árið 1911, Verkamannafélag Húsavíkur.

Konurnar sáu um þessi verk – sem virðast í sögunni hafa unnist af sjálfu sér. Þær ólu upp börnin, þvoðu þvotta, sinntu öldruðum og sjúkum, héldu utan um stórfjölskylduna og sáu um heimilishaldið. Gæfist þeim tími til unnu þær einnig utan heimilis. Hér á Húsavík unnu konur rétt eins og í öðrum sjávarþorpum á Íslandi, gjarnan árstíðabundin störf, oftast við fiskbreiðslu og fiskþvott. Þegar þörf var á, var mikil eftirspurn eftir konum til þess háttar starfa.  

Verslun var öll lánsverslun, eða skuldaverslun og peningar voru ekki mikið hafðir um hönd. Útgerðarmaðurinn og kaupmaðurinn var oftast einn og sami maðurinn  sem þýddi að almúginn  verslaði hjá þeim sömu sem það vann hjá, vinnan og innleggið var skrifað og úttektin úr versluninni var skrifuð. Verulegar erjur milli verkafólks og vinnuveitenda voru varla komnar til sögunnar í litla þorpinu á Húsavík árið 1918, enda lágu málin nokkuð ljóst fyrir. Vinnuveitendur ákváðu hvert kaupið skyldi verða og þar við sat. Fólk lét sér það yfirleitt lynda þó sumir bölvuðu í hljóði.

Það var í áðurnefndu umhverfi sem hugmyndir kviknuðu að stofnun baráttusamtaka fyrir verkakonur hér á Húsavík. Hugmyndin kom frá fátækri verkakonu sem hét Björg Pétursdóttir. Björg var mikil baráttukona, hún var alla tíð harður sóséalisti og hafði til að bera ríka réttlætiskennd. Henni sveið mismunun kynjanna og áttaði sig á gildi þess að verkakonur, rétt eins og karlar tækju höndum saman og bindust samtökum. Björg vissi að áróður gegn samtökum verkafólks var sterkur og að sumar konur myndu óttast að blönduðu þær sér í kjarabaráttu misstu þær hylli góðra manna og fyrirgerðu jafnvel von sinni um himneska vegferð. Það var heldur ekki þannig að allir tækju hugmyndum um stéttabaráttu eða kvenfrelsi fagnandi, hvort heldur sem var í hópi kvenna eða karla og slík hugsun var ennþá fjarri mörgum fátækum verkakonum. Í þeirra huga voru þessi nýju orð ekkert sem hægt var að brauðfæða börnin með, enda hver dagur barátta fyrir tilveru fjölskyldunnar. Björg trúði nágrannakonu sinni fyrir þessum hugleiðingum sínum, eitt leiddi síðan að öðru og úr varð stofnun verkakvennafélagsins Vonar þann 28. apríl. Fyrsti formaður félagsins var Þuríður Björnsdóttir.

Þegar félagið var stofnað höfðu aðeins fjögur önnur Verkakvennafélög verið stofnuð á landinu og ekkert sem sagði til um hvernig slíkt félag skyldi starfa. Og svo að það sé sagt, þá var ástæðan fyrir sérstökum verkalýðsfélögum kvenna sú að þær voru hreint ekki velkomnar inn í félög karla, sem annars vegar óttuðust samkeppni um vinnuna sem oft var af skornum skammti, og hins vegar var það ríkjandi skoðun að konur ættu að vera heima til annast börn og bú. „Konur voru góð guðsgjöf og ágætar til síns brúks“ eins og einn alþingismaður þess tíma lét hafa eftir sér „en ekki til þess færar að sinna störfum og embættum sem „körlum væru sérstaklega ætluð“. Þau orð segja allt sem segja þarf. Konum var almennt ekki ætlað að „stíga út fyrir sitt eigið gólf.

Vonarkonur voru margar fákunnandi þegar kom að félagsstörfum, en það leystu þær með því að kjósa þær konur til helstu trúnaðarstarfa innan félagsins fyrsta kastið, sem jafnframt voru í Kvenfélagi Húsavíkur. Tengingin við kvenfélagið gerði það að verkum að starfsemi verkakvennafélagsins sameinaði aðalmál kvennabaráttunnar, stéttabaráttu, baráttu fyrir menntun kvenna og baráttu fyrir borgaralegum réttindum. Starf félagsins tók því fyrstu árin ósköp einfaldlega mið af þeim veruleika sem konurnar þekktu og bjuggu við, og félagið var allt í senn, verkalýðsfélag, kvenfélag, bindindisfélag og líknarfélag. Þegar lengra leið á og verkakvennafélögum fjölgaði viku „mjúku málin“ fastari skorður komust á starfshætti félagsins og það fann sinn stað í hugmyndafræði og starfi alþýðusamtakanna.

Vonarkonur beittu sér frá upphafi fyrir samvinnu við Verkamannafélagið og þrátt fyrir að í byrjun hafi tíðarandinn verið sá að konur stæðu einar í baráttu sinni við vinnuveitendur, breyttist það með tímanum og gott samstarf komst á meðal verkafólks í þorpinu. Eftir því sem árin liðu þróuðust mál þannig innan Alþýðusambands Íslands að farið var að sameina félög verkakvenna og karla á hverjum stað. Það leiddi að lokum til þess að árið 1964 ruglaði húsvískt verkafólk, konur og karlar saman reytum og gekk í eina sæng.

Fundagerðabækur Vonar veita innsýn í heim sem hjá mörgum var markaður fátækt, sorg og umkomuleysi. Það lætur lesandann ekki ósnortinn og glöggt má skynja þá miklu nærgætni og samhygð sem konurnar sýndu samferðafólki sínu. Konurnar  létu sig varða erfiðleika sérhvers sem þurfti aðstoðar við og það var ekki spurt um stétt eða stöðu. Kannski skipti aðstoð þessara kvenna  ekki sköpum fyrir þær, en aðstoðin skipti hins vegar miklu máli fyrir þann sem hana þáði sem framrétt hönd á erfiðri stund. 

Það liggur mikill fjársjóður í sögu verkakvennanna í Von og af henni getum við lært. Þær nefndu félagið sitt Von, því þær eygðu örlitla vonarglætu um að þær gætu, með samstöðu sinni lagt sitt af mörkum til að byggja upp samfélag, þar sem störf þeirra yrðu metin að verðleikum og börn þeirra ættu sér annað hlutskipti en fjötra fátæktar. Og þeim bar gæfa til  að virkja samtakamátt sinn á grundvelli mannúðar og samstöðu í þágu þeirra sem lægstir stóðu í launa- og metorðastiga samfélagsins.

Kæru félagar

Þetta var saga Vonar, en áfram skal haldið. Í ár verða liðin 50 ár frá því að um 90% kvenna á Íslandi lögðu niður störf til að sýna fram á mikilvægi kvenna á vinnumarkaði og til að krefjast sömu réttinda og launakjara og karlar. Einhver stærsti útifundur í íslenskri sögu var haldinn á Lækjartorgi þennan dag og um allt land yfirgáfu konur heimili sem og aðra vinnustaði og komu saman til að styrkja sín bönd. Það myndaðist bandalag kvenna sem voru að ólíku bergi brotnar, höfðu misjafna aðstöðu og menntun, úr öllum starfsgreinum og líklega hefur fátt blásið íslenskum konum eins mikinn byr í brjóst og samstaðan sem birtist þann dag, enda lömuðu þær samfélagið með þessu uppátæki sínu. 

Kvennafundirinn á Lækjartorgi var mikill stemmingsfundur og meðal þeirra sem þar töluðu var verkakona sem þekkti kröpp kjör af eigin raun. Aðalheiður Bjarnfreðsdóttir talaði þar röddu kvenna, sem hafði verið kæfð í 1100 ár. „Konan er að vakna“ þrumaði hún yfir mannfjöldann og hún hafði lög að mæla. Konur voru að vakna og átta sig á að ekkert myndi breytast nema þær sjálfar sæktu sinn rétt. „Aðalheiður átti salinn“ eins og sagt er, og varð á þeirri stundu samnefnari þúsunda kvenna sem vildu berjast fyrir frelsi og réttlæti. „Hvað varð um kyndilinn sem lýsti upp verkalýðshreyfinguna fyrr á árum þegar sjálfsagt var að sá sterki lyfti þeim veika“ spurði hún meðal annars? „Hvar eru gömlu hugsjónir okkar? Vonandi liggja þær á borðinu næst þegar verður samið“. 

Kvennafrídagurinn vakti heimsathygli. Hann stuðlaði að því að Ísland var fyrsta ríki þar sem kona var kjörin forseti, og hafði mikil áhrif í þá átt að styrkja sjálfstraust kvenna. Og sannarlega eru fyrirmyndir dýrmætar ungu fólki. Að sjá aðra manneskju sem maður getur speglað sig í gera hluti sem mann dreymir sjálfan hvetur fólk að sjálfsögðu  áfram. Það get ég sagt með sanni, því þegar kvennahreyfingin hrærði upp í samfélaginu á áttunda áratug síðustu aldar, var ég á mínum mótunarárum og mér hafði alla tíð sviðið það kynjaójafnrétti sem konur í mínu nærumhverfi bjuggu við. 

Ísland hefur í mörg ár verið fararbroddi kynjajafnréttis og sá árangur sem við höfum náð í kvennabaráttunni er afrakstur persónulegra fórna sem baráttukonur hafa fært í gegnum tíðina, pólitískrar stefnumótunar, aðgerða og þrotlausar vinnu. Margir karlar hafa einnig lagt sitt að mörkum í þeirri jafnréttisbyltingu sem orðið hefur. Þeir eru þátttakendur í þessum breytingum hvort sem okkur líkar það betur en ver og okkur konum hættir stundum til að gleyma því að þeir eru líka fórnarlömb þess kerfis sem skóp vanlíðan kvenna.

En hvað erum við alltaf að væla? Konur eru eru nú víða í opinberum valdastöðum á Íslandi, konur eru í öllum æðstu embættum landsins og á Alþingi eru hlutföll kynja nánast jöfn. Ísland trónir á toppi þeirra þjóða þar sem jafnrétti og jöfnuður mælist einna mest í heimi. Það hefur vissulega margt áunnist og hagur margra kvennastétta vænkast. 

Og er þá ekki takmarkinu náð? 

Ég segi nei við þeirri spurningu. Einhverstaðar hefur brostið hlekkur í kvennabaráttunni og þær konur sem neðst sátu árið 1975 sitja þar enn sem fastast.  Undanfarin ár hafa reglulega verið birtar opinlega niðurstöður rannsókna sem að varpa ljósi á líðan kvenna á Íslandi eftir stöðu þeirra, búsetu, uppruna og stétt. Þær tölur sýna svart á hvítu að láglaunakonur búa við raunveruleika sem er mjög ólíkur þeim sem flestir aðrir hópar samfélagsins búa við. Þær sinna krefjandi störfum sem snerta okkur öll, börnin okkar, foreldra, ættingja og vini. Þetta eru konurnar sem samfélagið gæti ekki verið án og störf sem myndu setja atvinnulífið á hliðina væri þeim ekki sinnt. Þetta eru huldukonurnar sem rétt eins og kynsystur okkar hafa gert um aldir, bera hita og þunga í mörgum þeim störfum sem eru þrátt fyrir mikilvægi þeirra og nauðsyn, lægst launuð í samfélaginu. Þar eru konur af erlendum uppruna fjölmennar og verst settar. Í þessum fjölmenna hópi eru margar konur sem lifa í mikilli fátækt. Þær neita sér jafnvel um mat svo að börnin þeirra fái að borða, en eru ekki að gráta upp við öxlina á næsta manni, enda hefur alltaf þótt skammarlegt á Íslandi að vera fátækur. Fátækt er andstyggilegt fyrirbæri, fátækt er grimmileg og niðurlægjandi, en á það sameiginlegt með silfurskeiðinni að hún erfist illu heilli. 

Við vitum hvar skórinn kreppir í velferðarsamfélaginu og vitum að þetta kerfi hefur kostað blóð, svita og tár hina vinnandi stétta. En undir blaktandi fánum jafnréttis og jöfnuðar ætlum við að reka velferðarkerfið okkar áfram á afsláttarkjörum, á kostnað láglaunakvenna og það þótt að öllum séu ljósar alvarlegar afleiðingar þessa rangláta fyrirkomulags. Á hvers ábyrgð er það?

Jafnrétti snýst ekki um það að allar konur eigi að verða ráðherrar, forstjórar eða framkvæmdastjórar. Það snýst um það að kynin meti hvert annað að eigin verðleikum og öll standi standi jafnfætis hvað varðar þau tækifæri sem bjóðast. Þótt staðan sé verri annarstaðar, þýðir það ekki að við eigum að sætta okkur við þá mismunun sem hér ríkir. Hvorki gagnvart konum, körlum, né öðrum hópum samfélagsins. Jafnrétti er mikilvægt hagsmunamál fyrir okkur öll og meðan við kjósum að snúa blinda auganu að þeim hópum sem ekki njóta jafnra tækifæra segir sig sjálft að jafnréttisfáninn verður bara dreginn í hálfa stöng. 

Góðir félagar. Samfélagið okkar er marglaga og lagskipt. Ef við ætlum okkur á annað borð að byggja upp það réttláta samfélag sem okkur er svo tíðrætt um, þurfum við að berjast fyrir þá sem verst standa, konur jafnt sem karla og allt þar á milli. Og eins og verkakonan Aðalheiður Bjarnfreðsdóttir benti á forðum, þarf sá sterki að geta lyft þeim veika. Aðeins þannig byggjum við upp réttlátt samfélag jafnréttis, jafnaðar og samkenndar. Og það er jafnframt mikilvægasta kvennabaráttan. 

Jafnrétti er ákvörðun?

1. maí hátíðarhöldin sem fram fara á Fosshótel Húsavík í dag kl. 14:00. Boðið verður upp á heimsins bestu kaffiveitingar og frábær skemmtiatriði sem heimamenn sjá um að mestu. Páll Rósinkranz verður sérstakur gestur á hátíðarhöldunum og flytur nokkur lög með Grétari Örvarssyni sem sér um undirspilið. Ræðumaður dagsins verður Ósk Helgadóttir varaformaður Framsýnar og ávarp flytur Guðmunda Steina Jósefsdóttir sem var um tíma formaður Framsýnar-ung. Já, það er veisla framundan. Ekki gleyma, það er kvennaárið 2025, þess vegna hvetjum við konur til að klæðast Íslenska þjóðbúningnum en hátíðarhöldin í ár eru tileinkuð þeim baráttukonum sem mörkuðu sporin.

Á árinu 2024 voru 1.563 styrkir greiddir úr sjúkrasjóði Framsýnar til félagsmanna en voru 1.389 árið 2023.  Samtals námu greiðslur vegna sjúkradagpeninga, annarra bóta og styrkja kr. 133.651.922,-. Sama upphæð fyrir árið á undan var kr. 96.443.425,-. Samkvæmt þessari niðurstöðu er gríðarleg hækkun á styrkjum úr sjóðnum milli ára eða um 39%. Vissulega er þetta mikið áhyggjuefni þar sem sjúkradagpeningar erum um 92 milljónum af heildar greiðslum úr sjúkrasjóðnum. Sjúkradagpeningar eru greiddir til félagsmanna í veikindum, það er eftir að þeir hafa lokið sínum veikindarétti hjá viðkomandi fyrirtæki.

Fjárhagsleg afkoma Frmasýnar var góð á árinu 2024. Rekstrarafgangur var af öllum sjóðum félagsins fyrir utan fræðslusjóð félagsins. Þess ber að geta að Fræðslusjóður Framsýnar hefur ekki fastar tekjur, aðrar en fjármagnstekjur, en veitir félagsmönnum viðbótarstyrki til starfsmenntunar þegar rétti þeirra er lokið úr kjarasamningsbundnum fræðslusjóðum s.s. Landsmennt, Ríkismennt, Sveitamennt, Sjómennt og Fræðslusjóði verslunarmanna. Virkilega góð ábót fyrir félagsmenn.

Rekstrartekjur félagsins námu kr. 420,6 milljónum sem er hækkun um 0,8% milli ára. Félagsgjöld og iðgjöld námu kr. 369,2 milljónum 2024 á móti kr. 359,8 milljónum á árinu 2023 sem er hækkun upp á um 2,6%.

Rekstrargjöld hækka um 19,93% á milli ára en þau námu kr. 323,1 milljón 2024 samanborið við 269,4 milljónir árið á undan. Þar vegur þyngst hækkun á bótum og styrkjum úr sjúkrasjóði. Bætur og styrkir úr sjúkrasjóði er stærsti einstaki útgjaldaliður Framsýnar. Í árslok 2024 var tekjuafgangur félagsins kr. 232,9 milljónir en var kr. 292,3 milljónir árið 2023.

Á aðalfundi Framsýnar var gerð grein fyrir greiðslum fyrirtækja, sveitarfélaga og stofnana til félagsins. Um er að ræða félagsgjöld starfsmanna og lögbundin iðgjöld atvinnurekenda í sjóði Framsýnar og í starfsmenntasjóði atvinnulífsins. Sveitarfélagið Norðurþing greiddi mest allra í iðgjöld til Framsýnar árið 2024, líkt og árið áður. Rétt á eftir kemur PCC á Bakka sem greiddi mest til Framsýnar sé tekið mið af fyrirtækjum á félagssvæðinu.

Stærstu greiðendur iðgjalda til Framsýnar 2024 eftir röð:

Sveitarfélagið Norðurþing

PCC BakkiSilicon hf.

Þingeyjarsveit

GPG. Seafood ehf.

Ríkissjóður Íslands

Íslandshótel hf.

Kjarnafæði-Norðlenska hf.

Húsheild ehf.

Jarðboranir hf.

Samherji fiskeldi ehf.

Kaldvík hf.

Á aðalfundi Framsýnar fyrir helgina urðu umræður um stöðu kvenna og þau tímamót að um þessar mundir eru liðin 50 ár frá því að konur lögðu niður störf og stöðvuðu þannig samfélagið. Ósk Helgadóttir fór almennum orðum um stöðuna og sagði frá viðburðum sem samtök verkafólks hafa staðið fyrir undanfarna mánuði. Hún nefndi sem dæmi kvennaráðstefnu sem haldin var á Akureyri í nóvember á síðasta ári auk þess sem stéttarfélögin í Þingeyjarsýslum, ASÍ og Norðurþing stóðu að málþingi- konur í nýju landi á Húsavík 8. mars sl. Sunna Torfadóttir formaður Framsýnar-ung kvatti sér hljóðs og flutti ávarp þar sem hún lagði áherslu á hugafarsbreytingu og fullkomið jafnrétti kynjanna. Ávarpið má lesa hér að neðan:

Ágætu félagar!

Um þessar mundir eru liðin 50 ár frá því að konur hér á landi lögðu niður launuð sem ólaunuð störf sín og stöðvuðu þannig samfélagið. Þrátt fyrir þrotlausa baráttu í hálfa öld búa konur enn við misrétti og ofbeldi.

Metþátttaka í Kvennaverkfallinu 24, október 2023, á samkomum víða um land og á stærsta útifundi Íslandssögunnar í Reykjavík, sýndi svo ekki verður um villst að við erum tilbúin til að taka við keflinu frá baráttukonunum sem á undan okkur komu. Talið er að yfir 100.000 konur og kvár hafi lagt niður störf á Íslandi til þess að krefjast breytinga. Hér norðan heiða komu um 300 konur saman á Húsavík í húsnæði stéttarfélaganna og þá söfnuðust konur á Raufarhöfn saman til að sína samstöðu kvenna í verki. Glæsilegir viðburðir þar sem baráttuandin sveif yfir vötnum.

Valdefling, baráttugleði, og skýrt ákall um breytingar einkenndu þessa gríðarlegu samstöðu rétt eins og árið 1975. Samfélag sem rís svo sterkt upp gegn ójafnrétti hefur alla burði til að verða raunveruleg jafnréttisparadís.

Baráttan heldur áfram í átt til jafnréttis þar sem við erum því miður ekki enn komin á endastöð. Ákveðnir hópar eru verst settir, konur af erlendum uppruna, hinsegin konur, konur með fötlun, láglaunakonur og heimilislausar konur. Kynjamisrétti gengur á heilsu og velferð kvenna, en konum hefur fjölgað meðal örorkulífeyrisþega.

Þá er ólíðandi með öllu að atvinnutekjur kvenna séu enn um 21% lægri en karla, það er á árinu 2025. Helsta ástæða launamunar  kynjanna er kynjaskiptur vinnumarkaður og vanmat á hefðbundnum kvennastörfum. Vinnudagar kvenna af erlendum uppruna eru lengri og óreglulegri en almennt meðal kvenna á Íslandi og laun þeirra lægri.  Konur sem starfa við ræstingar, ferðaþjónustu og umönnun barna fá lægstu launin í íslenskum vinnumarkaði. Fjárhagslegt sjálfstæði er forsenda þess að tryggja öryggi og frelsi kvenna og kvára. Stjórnvöld þurfa að standa með konum og kvárum og fara í aðgerðir þegar í stað.

Markmiðið verði að:

• Leiðrétta kerfisbundið vanmat á kvennastörfum
• Tryggja að hægt sé að bera saman jafnverðmæt störf þvert á vinnustaði
• Klára vinnu við heildstætt virðismatskerfi og endurskoða starfsmat sveitarfélaga.
• Tryggja sambærilegt kerfi fyrir viðbótarlaun.
• Koma á samningaleið sem auðveldar einstaklingum að reisa jafnlaunakröfur.
• Setja reglur um launagagnsæi byggða á fyrirmynd ESB, en taka sérstakt tillit til íslenska vinnumarkaðarins, og tryggja virkt eftirlit.

Til að fylgja eftir Kvennaverkfallinu hafa fjölmörg samtök femínista, kvenna, launafólks, fatlaðs fólks og hinsegin fólks tekið höndum saman um að leggja fram kröfur um jafnrétti í verki. Við konur gefum stjórnvöldum frest til 24. október 2025 til að breyta lögum og grípa til aðgerða til að tryggja fullt og endanlegt jafnrétti kynjanna. Biðin er á enda!

Nú tökum við höndum saman enn á ný og fylkjumst bak við kröfurnar. Við vitum sem er að sameiginlegur kraftur okkar er óstöðvandi. Sagan sýnir okkur það. Við getum, þorum og viljum!

Takk fyrir

Á næstu dögum munum við fjalla um aðalfund Framsýnar sem haldinn var síðasta miðvikudag, 23. apríl. Fundurinn var líflegur og skemmtilegur að vanda. Að venju komu fram margar áhugaverðar upplýsingar á fundinum auk þess sem fundarmenn voru duglegir að taka til máls um málefni félagsins. Alls greiddu 3.043 félagsmenn til Framsýnar stéttarfélags á árinu 2024 sem er svipaður fjöldi milli ára. Af þeim sem greiddu félagsgjald til Framsýnar á síðasta ári voru 1.887 karlar og 1.156 konur, sem skiptist þannig að konur eru 38% og karlar 62% félagsmanna. Á undanförnum árum hefur karlmönnum heldur fjölgað umfram konur í félaginu. Vissulega hefur það áhrif að starfsmenn PCC á Bakka eru í miklum meirihluta karlmenn, en verksmiðjan hóf starfsemi 2018. Um síðustu áramót voru gjaldfrjálsir félagsmenn samtals 304, það eru aldraðir og öryrkjar sem ekki eru á vinnumarkaði. Á hverjum tíma falla um 10% félagsmanna undir þessa skilgreiningu. Fjölmennustu hóparnir innan Framsýnar starfa við matvælaframleiðslu, ferðaþjónustu, almenn verslunarstörf, iðnað og hjá ríki og sveitarfélögum. Félagsmenn Framsýnar stéttarfélags voru samtals 3.347 þann 31. desember 2024, það er greiðandi og gjaldfrjálsir félagsmenn.

Aðalfundur Framsýnar fór fram í gær. Að venju var fundurinn líflegur og áhugaverður. Miklar umræður urðu um starfsemi félagsins og voru fundarmenn almennt mjög ánægðir með félagið sitt. Kristján Önundarson lagði fram ályktun um flugvallarmál, það er hugmyndir yfirvalda um að byggja upp flugvöll í Hvassahrauni. Ályktunin var samþykkt samhljóða. Nánar verður fjallað um ályktunina og  helstu málefni aðalfundarins á næstu dögum.

Kæru konur. Á hátíðarhöldunum 1. maí ætlum við heiðra minningu þeirra baráttukvenna sem stofnuðu Verkakvennafélagið Von fullveldisvorið 1918. Þegar konurnar í Von komu saman til skrafs og ráðagerða á upphafsárum félagsins hafa margar þeirra nokkuð örugglega klæðst upphlut eða peysufötum.  Mikið væri nú gaman að sjá ykkur sem hafið aðgengi að slíkum klæðnaði að mæta þannig klæddar á hátíðarhöldin. Þjóðbúningarnir okkar er menningararfur og gott  dæmi um handverk kvenna sem hvorki þær sjálfar né aðrir voru að halda sérstaklega á lofti. Það gerðist bara af sjálfu sér eins og svo mörg önnur verk kvenna.

Við minnum fullgilda félagsmenn á aðalfund Framsýnar á morgun kl. 20:00 í fundarsal stéttarfélaganna. Auk venjulegra aðalfundarstarfa verður gengið frá kjöri fulltrúa félagsins á ársfund Lsj. Stapa og aðalfund Sparisjóðs S-Þingeyinga. Sjá dagskrá fundarins. https://framsyn.is/2025/04/09/adalfundur-framsynar-stettarfelags-2/

The labour unions are organizing Labour Day celebrations at Fosshotel Húsavík. The festivities begin at 2:00 PM.
A lavish coffee buffet will be served, along with festive speeches. Local performers and special guests will entertain attendees with truly remarkable musical performances.

Program:
• Ruth Ragnarsdóttir sings Maístjarnan accompanied by Ísak M. Aðalsteinsson
• Speech: Guðmunda Steina Jósefsdóttir, board member of the union Aldan
• Musical performance: Ágúst Þór Brynjarsson sings and plays several songs
•Ceremonial speech: Ósk Helgadóttir, Vice-Chair of Framsýn
• Musical performance: Singer Heiðdís Hanna Sigurðardóttir performs several songs with accompaniment
• Musical performance: Friðrik Aðalgeir Guðmundsson and Sóley Eva Magnúsdóttir perform and sing
• Musical performance: Páll Rósinkranz and Grétar Örvarsson perform beloved Icelandic songs

During the celebrations, guests will be treated to a coffee buffet provided by the labour unions.

People of Þingeyjarsýsla and from all over the country – let us come together to celebrate and raise the flag on this festive and meaningful Labour Day, May 1st, 2025. In recognition of the Year of Women 2025, we encourage women to wear the traditional Icelandic national costume.

Framsýn – Starfsmannafélag Húsavíkur – Þingiðn

Ársfundur Lsj. Stapa verður haldinn þriðjudaginn 13. maí nk. á Hótel Valaskjálf á Egilsstöðum. Fundurinn hefst kl. 14.00. Félagsmönnum Framsýnar sem jafnframt eru sjóðfélagar í Lsj. Stapa stendur til boða að vera fulltrúar félagsins á ársfundinum. Framsýn á rétt á 15 fulltrúm á fundinn. Þeir sem eru tilbúnir að gefa kost á sér eru vinsamlegast beðnir um að senda skilaboð þess efnis á netfangið kuti@framsyn.is fyrir 22. apríl nk. þar sem ganga þarf frá kjörinu endanlega þann 23. apríl á aðalfundi Framsýnar. Nánari upplýsingar eru í boði á Skrifstofu stéttarfélaganna. Vinnutap og ferðakostnaður vegna fundarins á Egilsstöðum er greiddur af Framsýn. Fulltrúar félagsins bera því ekki kostað af ferðinni og fundinum.

Framsýn stóð í gær fyrir kynningu í Stórutjarnarskóla fyrir nemendur í elstu bekkjum skólans.  Kynningin gekk afar vel enda nemendur áhugasamir um sín mál. Varaformaður Framsýnar sem starfar í skólanum var á kantinum og aðstoðaði við kynninguna.

Aðalfundur Þingiðnar verður haldinn þriðjudaginn 29. apríl kl. 20:00 í fundarsal stéttarfélaganna. Skorað er á félagsmenn að fjölmenna á fundinn og taka þátt í störfum félagsins. Góðar veitingar í boði.

Dagskrá:

1. Venjuleg aðalfundarstörf
2. Kjör á starfsmönnum fundarins
3. Skýrsla stjórnar
4. Ársreikningar
5. Umræður um skýrslu stjórnar og reikninga
6. Lýst kjöri í trúnaðarstöður í félaginu
7. Lagabreytingar
8. Ákvörðun árgjalda
9. Laun stjórnar, annara stjórna og nefnda
10. Kosning löggilts endurskoðanda

2. Sameining stéttarfélaga

3. Önnur mál

Athygli er vakin á 24. grein laga félagsins – Ráðstöfun úr sjóðum félagsins:
Tillögur stjórnar, trúnaðarmannaráðs og félagsmanna um meiriháttar ráðstöfun úr sjóðum félagsins sem bornar eru upp á aðal- eða félagsfundi til samþykktar, skal lýst í fundarboði. Berist slík tillaga eftir fundarboð, er hún tæk fyrir fundinn hafi hún borist stjórn félagsins með skriflegum hætti eigi síðar en 10 dögum fyrir boðaðan fund. Skal þá stjórn félagsins fjalla um tillöguna og láta hana liggja frammi á skrifstofu félagsins til kynningar fyrir félagsmenn í a.m.k. 5 virka daga.

Þingiðn, félag iðnaðarmanna í Þingeyjarsýslum

Tillögur sem liggja fyrir aðalfundi Þingiðnar 2025

Tillögur sem liggja fyrir fundinum frá stjórn félagsins:

Tillaga 1
Löggiltur endurskoðandi félagsins

Tillaga er um að endurskoðunarfyrirtækið PWC sjá um endurskoðun á ársreikningum félagsins fyrir árið 2025.

Tillaga 2
Um félagsgjald

Tillaga stjórnar er að félagsgjaldið verði óbreytt milli ára, það er 0,7% af launum.

Tillaga 3
Lágmarksfélagsgjald

Tillaga stjórnar er að lágmarksfélagsgjaldið verði 0,3% af mánaðarlaunum iðnaðarmanna samkvæmt kjarasamningi Samiðnar og Samtaka atvinnulífsins.

Tillaga 4
Fræðslusjóður Þingiðnar

Tillaga stjórnar er að fræðslusjóðsgjaldið verði óbreytt milli ára, það er 0,3% af launum.

Tillaga 5
Ráðstöfun á tekjuafgangi

Tillaga er um að tekjuafgangi ársins verði ráðstafað til hækkunar á óráðstöfuðu eigin fé frá fyrra ári.

Tillaga 6
Launakjör stjórnar, annara stjórna og nefnda

Laun stjórnar og varastjórnar:

Tillaga er um að laun stjórnar og varastjórnar verði óbreytt milli ára. Það er þrír tímar á yfirvinnutaxta iðnaðarmanna samkvæmt kjarasamningi Samiðnar og Samtaka atvinnulífsins, yfirvinna 2.

Laun trúnaðarráðs Þingiðnar:

Tveir tímar á yfirvinnutaxta iðnaðarmanna samkvæmt kjarasamningi Samiðnar og Samtaka atvinnulífsins, yfirvinna 2.

Laun fyrir aðrar fastar stjórnir og nefndir kjörnar á aðalfundi:

Kjörstjórn, Kjörnefnd, Sjúkrasjóður, Vinnudeilusjóður, Orlofssjóður, Fræðslusjóður, Laganefnd, 1. maí nefnd, skoðunarmenn reikninga, aðrar nefndir:

Tveir tímar á yfirvinnutaxta iðnaðarmanna samkvæmt kjarasamningi Samiðnar og Samtaka atvinnulífsins, yfirvinna 2.

Tillaga 7
Úthlutun úr sjúkrasjóði félagsins

Tillaga er um að starfsmenn félagsins sjái um úthlutanir úr sjúkrasjóði í umboði stjórnar Þingiðnar milli aðalfunda.

Tillaga 8
Styrkveitingar úr Fræðslusjóði Þingiðnar

Tillaga er um að styrkir til félagsmanna úr fræðslusjóði taki mið af úthlutunarreglum Fræðslusjóðsins Landsmenntar.

Akstursgreiðslur:                                                                       

Varðandi akstur á fundi á vegum félagsins eða aðildar samtaka sem félagsmenn eru sérstaklega boðaðir á greiðist kílómetragjald Ferðakostnaðarnefndar ríkisins eins og það er á hverjum tíma. Félagsmenn sem þetta á við um, skulu leitast við að ferðast saman á fundi.

Aðalfundur Starfsmannafélags Húsavíkur verður haldinn þriðjudaginn 29. apríl kl. 17:00 í fundarsal stéttarfélaganna. Skorað er á félagsmenn að fjölmenna á fundinn og taka þátt í störfum félagsins. Góðar veitingar í boði.

Aðalfundur er æðsta vald félagsins og skal hann haldinn ár hvert fyrir lok maí. Sérstök verkefni aðalfundar eru þessi:
a) Kjör á starfsmönnum fundarins
b) Skýrsla stjórnar fyrir liðið starfsár
c) Endurskoðaðir reikningar félagsins lagðir fram til afgreiðslu
d) Ákvörðun félagsgjalds
e) Kosning löggilts endurskoðanda eða endurskoðunarskrifstofu
f) Lagabreytingar, ef þær liggja fyrir
g) Kosning stjórnar, varastjórnar og skoðunarmanna samkvæmt 8. grein
h) Kosning fulltrúa í orlofsnefnd, ferðanefnd og starfskjaranefnd
i) Kosning fulltrúa á þing BSRB
j) Ákvörðun um laun stjórnar, annarra stjórna, ráða og nefnda
k) Önnur mál

Starfsmannafélag Húsavíkur

Tillögur sem liggja fyrir aðalfundinum

Tillaga 1
Löggiltur endurskoðandi félagsins

Tillaga er um að endurskoðunarfyrirtækið PWC sjá um endurskoðun á ársreikningum félagsins fyrir árið 2025.

Tillaga 2
Um félagsgjald

Tillaga stjórnar er að félagsgjaldið verði óbreytt milli ára, það er 1% af launum.

Tillaga 3
Ráðstöfun á tekjuafgangi

Tillaga er um að tekjuafgangi ársins verði ráðstafað til hækkunar á óráðstöfuðu eigin fé frá fyrra ári.

Tillaga 4
Laun stjórnar og varastjórnar

Tillaga er um að laun stjórnar og varastjórnar fyrir setinn stjórnarfund verði tveir tímar á yfirvinnutaxta samkvæmt launatöflu STH og Sambands íslenskra sveitarfélaga:

Skrifstofuvinna II með 8% álagi. Formaður hafi einn tíma til viðbótar í yfirvinnu per fund vegna undirbúnings og frágangs stjórnarfunda.

Þá hafi formaður á hverjum tíma fasta greiðslu kr. 31.050,- á mánuði fyrir störf sín sem formaður félagsins samkvæmt nánara samkomulagi aðila.

Tillaga 5
Laun fyrir aðrar fastar stjórnir og nefndir kjörnar á aðalfundi

Tillaga er um að laun fyrir aðrar fastar stjórnir og nefndir per setinn fund verði tveir tímar á yfirvinnutaxta samkvæmt launatöflu STH og Sambands íslenskra sveitarfélaga: Skrifstofuvinna II með 8% álagi.

Aðalfundur Framsýnar stéttarfélags verður haldinn miðvikudaginn 23. apríl kl. 20:00 í fundarsal félagsins.

Dagskrá:

1.   Venjuleg aðalfundarstörf

1. Félagaskrá
2. Skýrsla stjórnar
3. Ársreikningar
4. Umræður um skýrslu stjórnar og ársreikninga
5. Kjör í stjórnir, nefndir og ráð
6. Kosning löggilts endurskoðanda/endurskoðunarskrifstofu
7. Lagabreytingar
8. Ákvörðun árgjalda
9. Laun aðalstjórnar, trúnaðarráðs, nefnda og stjórna innan félagsins

2. Kvennaár 2025

3. Önnur mál

Athygli er vakin á 32. grein laga félagsins – Ráðstöfun úr sjóðum félagsins:
„Tillögur stjórnar, trúnaðarráðs og félagsmanna um meiriháttar ráðstöfun úr sjóðum félagsins sem bornar eru upp á aðal- eða félagsfundi til samþykktar, skal lýst í fundarboði. Berist slík tillaga eftir fundarboð, er hún tæk fyrir fundinn hafi hún borist stjórn félagsins með skriflegum hætti eigi síðar en 10 dögum fyrir boðaðan fund. Skal þá stjórn félagsins fjalla um tillöguna og láta hana liggja frammi á skrifstofu félagsins til kynningar fyrir félagsmenn í a.m.k. 5 virka daga.“

Skorað er á félagsmenn að fjölmenna á fundinn og taka þátt í að móta félagið til framtíðar. Boðið verður upp á heimsins bestu veitingar á fundinum og smá glaðning frá félaginu.

Framsýn stéttarfélag

Tillögur sem liggja fyrir aðalfundinum:

Tillaga 1

Ráðstöfun á tekjuafgangi

Tillaga er um að tekjuafgangi ársins verði ráðstafað til hækkunar á óráðstöfuðu eigin fé frá fyrra ári.

Tillaga 2

Löggiltur endurskoðandi félagsins

Lagt er til að endurskoðunarfyrirtækið PricewaterhouseCoopers ehf. sjái um endurskoðun á bókhaldi félagsins fyrir starfsárið 2025.

Tillaga 3

Um árgjald

Tillaga er um að félagsgjaldið verði óbreytt milli ára, það er 1% af launum félagsmanna.

Tillaga 4

Lágmarksfélagsgjald 2025
Til að öðlast full félagsréttindi þarf að greiða mánaðarlegt félagsgjald samkvæmt ákvörðun aðalfundar á hverjum tíma, nú 1% af heildarlaunum.

Lágmarksfélagsgjaldið skal ekki vera lægra en sem svarar til 0,3% byrjunarlaunum 18 ára afgreiðslufólks, samkvæmt launataxta LÍV-SA sem Framsýn á aðild að á hverjum tíma.

Félagsgjaldið tekur breytingum í samræmi við umsamdar breytingar á launataxta LÍV-SA. Þegar rætt er um lágmarksfélagsgjald er miðað við gjald samtals í eitt ár, eða undangengna 12 mánuði.

Félagsmenn sem ekki hafa náð lágmarksfélagsgjaldi eiga rétt á aðstoð við kjaramál og réttindi í sjóðum félagsins í hlutfalli við greiðslur. Til þess að viðhalda fullgildum félagsrétti í Framsýn þurfa félagsgjaldsgreiðslur að berast reglulega. Ef ekkert félagsgjald er greitt í sex mánuði samfellt fellur viðkomandi af félagsskrá. Hægt er að ná aftur fullgildingu frá þeim mánuði sem næsta félagsgjaldsgreiðsla berst, ef lágmarksfélagsgjaldi er náð undangengna 12 mánuði.

Tillaga 5

Laun aðalstjórnar, trúnaðarráðs, nefnda og stjórna innan félagsins

Tillaga er um að laun aðalstjórnar, trúnaðarráðs og stjórna deilda innan félagsins verði óbreytt milli ára.

Launakjör félagsmanna í trúnaðarstörfum fyrir félagið starfsárið 2025-26

Stjórn og varastjórn Framsýnar:

Þrír tímar í yfirvinnu skv. 11 launaflokki fiskvinnslufólks

Formaður + varaformaður 1,5 tími í undirbúning og frágang funda til viðbótar

Trúnaðarráð Framsýnar:

Þrír tímar í yfirvinnu skv. 11 launaflokki fiskvinnslufólks

Stjórnir deilda Framsýnar, það er Sjómannadeildar og Deildar verslunar- og skrifstofufólks:

Tveir tímar í yfirvinnu skv. 11 launaflokki fiskvinnslufólks

Formaður 1,5 tími í undirbúning og frágang funda til viðbótar

Aðrar fastar stjórnir og nefndir kjörnar á aðalfundi sem og nefndir/stjórnir sem stjórn og trúnaðarráð félagsins skipar á hverjum tíma:

Tveir tímar í yfirvinnu skv. 11 launaflokki fiskvinnslufólks

Akstursgreiðslur:

Varðandi akstur á fundi á vegum félagsins eða aðildarsamtaka sem félagsmenn eru sérstaklega boðaðir á greiðist  kílómetragjald Ferðakostnaðarnefndar ríkisins eins og það er á hverjum tíma. Félagsmenn sem þetta á við um, skulu leitast við að ferðast saman á fundi.

Tillaga að breytingu á reglugerð sjúkrasjóðs:

11. grein: Dagpeningar og styrkir

11.3 Dagpeningar í 90 almanaksdaga (þrjá mánuði), að loknum kjarasamningsbundnum greiðslum launagreiðanda vegna langveikra og alvarlega fatlaðra barna. Greiðslur skulu ekki nema lægri fjárhæð miðað við starfshlutfall sjóðfélaga en 80% af meðaltali þeirra heildarlauna sem iðgjald hefur verið greitt af á síðustu fjórum mánuðum. Með langveikum börnum er átt við börn undir 18 ára aldri sem greinast með alvarlegan og/eða langvinnan sjúkdóm og þarfnast sérstakrar umönnunar. Með alvarlega fötluðum börnum er átt við börn undir 18 ára aldri sem greinast með alvarlega greindarskerðingu, geðraskanir eða alvarlega líkamlega hömlun og þarfnast sérstakrar umönnunar. Leggja þarf fram staðfestingu þess efnis frá hlutaðeigandi lækni/sérfræðingi eða heilbrigðisstofnun að þörf sé á sérstakri umönnun aðstandenda í tilfellum sem þessum.

11.4 Dagpeningar í 90 almanaksdaga (þrjá mánuði) vegna mjög alvarlegra veikinda maka. Greiðslur skulu ekki nema lægri fjárhæð miðað við starfshlutfall sjóðfélaga en 80% af meðaltali þeirra heildarlauna sem iðgjald hefur verið greitt af á síðustu sex mánuðum. Leggja þarf fram staðfestingu þess efnis frá hlutaðeigandi lækni/sérfræðingi eða heilbrigðisstofnun að þörf sé á sérstakri umönnun aðstandenda í tilfellum sem þessum.

Skorað er á félagsmenn að fjölmenna á fundinn og taka þátt í að móta félagið til framtíðar. Boðið verður upp á heimsins bestu veitingar á fundinum og smá glaðning frá félaginu.

Fimmtudaginn, 13. mars, hófu tólf flutningarbílar ferð sína frá Selfossi til Húsavíkur með sex íbúða raðhús Bjargs íbúðafélags, um sólahring síðar var húsið risið á Húsavík. Hvert hús samanstendur af tveimur einingum.

Nýju húsin eru að Lyngholti 42-52 á Húsavík. Ferðalagið tók um 16 klukkutíma og var bílalestin komin á leiðarenda um hádegi, föstudaginn 14. mars. Aka þurfti um 800 km leið þar sem ekki var hægt að fara í gegnum nein jarðgöng eða minni og þrengri brýr. Þegar á leiðarenda var komið var strax hafist handa við að hífa húsin á grunninn sem beið tilbúinn á Húsavík. Fyrsta einingin var komin niður á grunn um klukkan 12:00 og sú síðasta klukkan 19:30 á föstudagskvöldinu.

Um er að ræða nýsköpunarverkefni þar sem íbúðirnar voru smíðaðar á Selfossi og fluttar nánast fullbúnar norður. Á sama tíma og húsin voru í smíðum á Selfossi sáu heimamenn á Húsavík um jarðvinnu og sökkla fyrir húsið. Þannig var hægt að vinna að tveimur verkþáttum á sama tíma sem styttir byggingartíma töluvert.

Ekki er ólíklegt að um Íslandsmet sé um að ræða en íbúðirnar voru afhentar nýjum leigutökum í dag 8. apríl, það er innan við mánuði frá því að raðhúsið kom í einingum til Húsavíkur. Formaður Framsýnar, Aðalsteinn Árni Baldursson, í umboði Bjargs íbúðafélags afhenti þremur leigutökum íbúðir í dag. Hinar íbúðirnar þrjár, eru jafnframt klárar, og verða afhentar á næstu dögum. Það var Unnur Lilja Erlingsdóttir sem tók við fyrstu lyklunum. Um er að ræða tímamót enda hefur Bjarg íbúðafélag ekki áður boðið upp á leiguíbúðir á Húsavík. Framsýn hefur ákveðið að fylgja því eftir að Bjarg komi að frekari uppbyggingu á Húsavík hvað varðar hentugar íbúðir fyrir félagsmenn í fullu samráði við Norðurþing.

Í gær var því fagnað að nýtt og glæsilegt raðhús að Lyngholti 42-52 á Húsavík væri tilbúið til leigu. Fulltrúar frá Bjargi íbúðafélagi, SAhúsum á Selfossi, Norðurþingi og stéttarfélögunum komu saman og vígðu formlega nýju íbúðirnar. Eins og fram hefur komið er um að ræða nýsköpunarverkefni þar sem íbúðirnar voru smíðaðar á Selfossi og fluttar nánast fullbúnar norður. Á sama tíma og húsin voru í smíðum á Selfossi sáu heimamenn á Húsavík um jarðvinnu og sökkla fyrir húsið. Aðalsteinn Árni startaði samkomunni og þakkaði öllum þeim sem komu að verkinu fyrir þeirra framlag, sérstaklega Bjargi og Norðurþingi sem komu að því að láta verkið ganga upp. Framkvæmdin hefði gengið afar vel og öllum til mikils sóma. Ef eitthvað væri, hefði húsið þurft að vera töluvert stærra. Það er með fleiri íbúðum þar sem 44 fjölskyldur sóttu um þessar 6 íbúðir. Þörfin fyrir húsnæði sem þetta væri greinilega mikil. Framsýn ætlaði sér að setja sig í samband við Norðurþing og Bjarg á næstu dögum varðandi frekari uppbyggingu á Húsavík. Því næst afhenti Baldur Pálsson framkvæmdastjóri SGHÚS Birni Traustasyni framkvæmdastjóra Bjargs lyklana að íbúðunum. Katrín Sigurjónsdóttir tók til máls og þakkaði samstarfsaðilum fyrir samstarfið og uppbygginguna á Húsavík.

Carbfix boðaði til íbúafundar á Húsavík gær. Tilgangur fundarins var að kynna áform fyrirtækisins um uppbyggingu og rekstur athafnasvæðis til móttöku, niðurdælingar og bindingar CO₂ við Húsavík. Sameiginleg yfirlýsing Carbfix og Norðurþings um uppbyggingu Codastövar á Bakka við Húsavík var samþykkt á fundi sveitarstjórnar undir lok síðasta mánaðar.

Frummælendur á fundinum voru:

-Katrín Sigurjónsdóttir, sveitarstjóri í Norðurþingi
-Sævar Freyr Þráinsson, forstjóri Orkuveitunnar
-Edda Sif Pind Aradóttir, framkvæmdastýra Carbfix

Aðalsteinn Á. Baldursson formaður Framsýnar var beðinn um að halda utan um fundinn sem fundarstjóri. Fundargestir voru hátt í tvö hundruð, það er í sal og á netinu en fundinum var streymt. Eftir góðar kynningar á verkefninu var opnað fyrir fyrirspurnir. Fjölmargir fundarmenn lögðu fram spurningar sem forsvarsmenn verkefnisins leituðust við að svara eftir bestu getu. Ekki var annað að heyra á fundargestum en að þeir hefðu verið mjög ánægðir með fundinn og færu út af fundinum miklu fróðari um verkefnið.